معرفی و دانلود کتاب امکان‌سنجی انتخابات در نظام اسلامی

معرفی کتاب امکان‌سنجی انتخابات در نظام اسلامی

کتاب امکان‌سنجی انتخابات در نظام اسلامی اثر محمد سروش محلاتی، به بررسی این پرسش که آیا مبانی حکومت اسلامی، امکان برگزاری انتخابات را فراهم می‌آورد یا این مبانی، اجازۀ چنین کاری را به شهروندان نمی‌دهد؟ می‌پردازد.

کسانی که دربارۀ‌ حکم شرعی انتخابات بحث می‌کنند، مسأله را از این زاویه مطرح می‌کنند که «آیا شرکت در انتخابات در نظام اسلامی، واجب و لازم است؟» اما در این‌ باره، یک سؤال مهم‌تر و اساسی‌تر وجود دارد و آن اینکه «آیا انتخابات در نظام اسلامی، ممکن است؟» و قطعاً تا وقتی در پاسخ به سؤال دوم نتوان به «اثبات امکان» رسید، پرداختن به سؤال اول، بیهوده بوده و پایه و اساسی ندارد.

پارلمان و مجلس نمایندگان، با انقلاب مشروطه، وارد کشور ما شد و از همان زمان در ادبیات سیاسی و دینی ما مورد بحث قرار گرفت و البته از همان آغاز هم عده‌ای از علمای دینی و جمعی از روشنفکران بر این باور بودند که این پدیدۀ نوظهور با مبانی دینی، سازگار نیست و در مقابل، عده‌ای از دانشمندان از سازگاری آن دفاع می‌کردند.

در بخشی از کتاب امکان‌سنجی انتخابات در نظام اسلامی می‌خوانیم:

مطرح شدن مسألۀ ولایت‌فقیه در مجلس خبرگان قانون اساسی از سوی دو گروه با مخالفت مواجه گردید. گروه اول کسانی بودند که مبنای دینی ولایت‌فقیه را قبول نداشتند. گروه دوم کسانی بودند که ولایت‌فقیه را از نظر مبنایی قبول داشتند، ولی در عین حال معتقد بودند که تصدّی «همۀ» امور اجرایی، به شکل یکپارچه، باید در اختیار رئیس‌جمهور منتخب مردم باشد.

فقها نباید مستقیماً بار کشورداری را بر عهده گرفته و در جایگاه رئیس دولت یا حکومت، ایفاء نقش کنند؛ بلکه آنان با حفظ قدرت معنوی خود در میان مردم و با اتکاء به جایگاهی فراتر از مسؤولیت اجرایی که در قانون اساسی هم می‌توان بدان تصریح کرد، باید از اساس مکتب، صیانت نموده و در صورت بروز انحراف از آیین و یا خطر برای کشور، نقش‌آفرینی و دخالت نمایند.

در نظر آنان تصدی امور اجرایی دارای عوارض و پیامدهای خاصی است که به جایگاه روحانیت و مرجعیت آسیب می‌رساند و در نتیجه، آنان را از ایفاء نقش‌های مهم‌تر و حساس‌تر برای مسائل کلان کشور، بازداشته و یا تأثیرشان را کاهش می‌دهد.

می‌توان مخالفت آیت‌الله «حاج شیخ مرتضی حائری» را از این نوع دانست. وی فقیه برجسته‌ای بود که در حدّ اعلای زهد و پارسایی قرار داشت و کسی او را متهم به رقابت سیاسی با امام یا ریاست‌طلبی نمی‌کرد.

از سوی دیگر، او در مبانی فقهی‌اش ولایت‌فقیه را پذیرفته بود و همان‌گونه که تألیفات فقهی‌اش مانند «صلاۀ الجمعه» و «کتاب الخمس» نشان می‌دهد از آن دفاع کرده است. به علاوه، او در اوج انقلاب اسلامی و در اعتراض به «بختیار»، بر مبنای ولایت‌فقیه، دولت پیشنهادی حضرت امام را قانونی و شرعی دانست. با این همه در مجلس تدوین قانون اساسی، او در موضع مخالفت قرار گرفت، اما مخالفت او مخالفت با مبنای ولایت‌فقیه نبود.

فهرست مطالب کتاب

1: مشروطه، فقها و امکان انتخابات در نظام اسلامی
2: نظر دو فقیه معاصر درباره جایگاه انتخابات
3: آیت‌الله مصباح یزدی و توجیه مجلس شورا
4: آیا در نظام اسلامی، انتخابات واقعی ممکن است؟
5: اختیارات مجلس شورا در نظام اسلامی
6: نمایندگان حاکم یا نمایندگان مردم؟
7: ولایت‌فقیه و انتخابات
8: آیا انتخابات حق ملت است؟
9: نظارت استصوابی
10: جایگاه ریاست جمهوری در نظام ولایت‌فقیه
11: نگاهی به ایده تمرکز رهبری و ریاست جمهوری
12: نسبت اختیارات رئیس‌جمهور و رهبری
13: اختیارات رئیس‌جمهور از نظر امام خمینی (ره)
14: رئیس‌جمهور، پاسخگو در برابر جمهور؟