نقد، بررسی و نظرات کتاب دیوان اقبال لاهوری - اقبال لاهوری
4.8
126 رای
مرتبسازی: پیشفرض
فتی
۱۴۰۳/۰۷/۰۲
00
برخی ناگفته ها از اقبال لاهوری 1. نگاهی فراتر از مرزهای جغرافیایی: او به رغم اینکه به تأسیس پاکستان الهام بخشید، فراتر از سیاست گذاری های ملی می اندیشید و به جهان اسلام به عنوان یک امت واحد باور داشت. در آثارش از استقلال و خودشناسی مسلمانان در سراسر جهان صحبت می کند و این تفکر را می توان در اشعار او مانند "جاویدنامه" مشاهده کرد که در آن به سفر روحانی به جهان های دیگر اشاره می کند. 2. تأثیر عمیق فلسفه غربی بر اندیشه او: اقبال به طور گسترده ای فلسفه غربی را مطالعه کرده بود و از تأثیرات فیلسوفانی همچون نیچه، برگسون و کانت در اندیشه اش الهام گرفت. با اینکه او منتقد برخی از جنبه های مدرنیته و ماتریالیسم غربی بود، اما توانست عناصر ارزشمندی از فلسفه غربی را با افکار اسلامی تلفیق کند. او از نیچه تأثیر گرفت و به "فراانسان" اشاره کرد، اما این مفهوم را به شکلی اسلامی تفسیر کرد و آن را با مفهوم "انسان کامل" پیوند داد. 3. تضادهای درونی او بین فلسفه و عرفان: اقبال، در برخی از نوشته ها و اشعارش، تضادهایی بین عقل گرایی فلسفی و جاذبه عرفانی را تجربه کرد. او هم به عرفان اسلامی علاقه داشت و هم نگران بود که عرفان، مسلمانان را از حرکت و پیشرفت باز دارد. به همین دلیل، در برخی از آثارش به نقد عرفان صرف پرداخته است و بر ضرورت عمل و فعالیت تأکید کرده است. 4. ارتباط ویژه با مولانا جلال الدین رومی: اقبال از مولانا رومی تأثیر عمیقی گرفت و حتی در شعرهای خود او را "مرشد معنوی" خود معرفی کرد. بسیاری از اشعار اقبال بازتابی از آموزه های رومی درباره عشق، معنویت و انسان کامل است. «جاویدنامه» که یکی از مهم ترین آثار اقبال است، شباهت زیادی به «مثنوی» رومی دارد
محمد اقبال لاهوری، شاعر و متفکر مسلمان پاکستانی، یکی از برجسته ترین چهره های ادبیات فارسی در دوره معاصر است. او به خاطر اشعار عمیق فلسفی، عرفانی و سیاسی خود مشهور است و لقب "اقبال شاعر" را به خود گرفته است. دیوان اقبال لاهوری شامل مجموعه اشعار او به زبان فارسی است که در قالب های مختلف شعری مانند غزل، قصیده، مثنوی و قطعه سروده شده است. اشعار اقبال از نظر ادبی در سطح بالایی قرار دارند و از لحاظ ظرافت های زبانی، صنایع ادبی و زیبایی شناسی بسیار غنی هستند. اشعار اقبال سرشار از مضامین فلسفی، عرفانی، سیاسی و اجتماعی است و به مسائلی مانند توحید، عشق الهی، عدالت اجتماعی، آزادی و استعمار می پردازد. اقبال با اشعار خود تأثیر عمیقی بر شاعران، نویسندگان و اندیشمندان مسلمان در سراسر جهان گذاشت و به عنوان یکی از مهم ترین احیاگران زبان و ادبیات فارسی در دوره معاصر شناخته می شود. زبان و لحن اشعار اقبال تا حدودی دشوار است و فهم کامل آن ها نیاز به دانش ادبی و آشنایی با مفاهیم فلسفی و عرفانی دارد. بخش قابل توجهی از اشعار اقبال به مسائل سیاسی و اجتماعی زمانه خود اختصاص دارد که ممکن است برای برخی از خوانندگان جذاب نباشد. تنوع موضوعی اشعار اقبال به اندازه برخی از شاعران دیگر مانند حافظ و سعدی نیست. به طور کلی، دیوان اقبال لاهوری گنجینه ای ارزشمند از ادبیات فارسی است که به علاقه مندان به شعر و ادبیات، فلسفه، عرفان و علوم سیاسی insights عمیقی ارائه می دهد.
دیوانه و دلبستهای اقبال خودت باش
سرگرم خودت عاشق احوال خودت باش
یک لحظه نخور حسرت آنرا که نداری
راضی به همین چند قلم مال خودت باش
دنبال کسی باش که دنبال تو باشد
اینگونه اگر نیست به دنبال خودت باش
پرواز قشنگ است ولی بی غم و محنت
محنت نکش از غیر و پروبال خودت باش
صد سال اگر زنده بمانی، گذرانی
پس شاکر هر لحظه و هر سال خودت باش
سرگرم خودت عاشق احوال خودت باش
یک لحظه نخور حسرت آنرا که نداری
راضی به همین چند قلم مال خودت باش
دنبال کسی باش که دنبال تو باشد
اینگونه اگر نیست به دنبال خودت باش
پرواز قشنگ است ولی بی غم و محنت
محنت نکش از غیر و پروبال خودت باش
صد سال اگر زنده بمانی، گذرانی
پس شاکر هر لحظه و هر سال خودت باش