زندگینامه و دانلود بهترین کتاب‌های اسدالله علم

۱ مرداد ۱۲۹۸ تا ۲۵ فروردین ۱۳۵۷ - ایرانی

اسدالله علم یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های سیاسی در دوران حکومت محمدرضاشاه پهلوی است که در طی حیات سیاسی خود، عهده‌دار مقام‌ها و مناصب مختلفی همچون فرمانداری سیستان و بلوچستان، ریاست دانشگاه پهلوی شیراز، وزارت کار، وزارت کشاورزی و وزارت دربار بوده است. کتاب «یادداشت‌های امیر اسدالله علم»، اثر مهم به‌جامانده از این چهره‌ی سیاسی است که یادداشت‌های روزانه‌ی او را در دورانی که وزارت دربار را بر عهده داشت، دربردارد.

عکس اسدالله علم

زندگینامه اسدالله علم

اسدالله علم (Asadollah Alam) با نام کامل اسدالله خان عَلَم امیر قائنات و مشهور به امیر اسدالله علم، اولین روز مردادماه سال 1298 در شهر بیرجند زاده شد. خاندان علم سال‌های بسیاری امیر قائنات و شرق ایران بودند. پدر اسدالله علم، محمدابراهیم‌خان، معروف به شوکت‌الملوک، از زمین‌داران بزرگ بیرجند، سیستان و جنوب خراسان بود. وی در طی کودتای سال 1299 شمسی، متحد رضاخان شد و در دوران سلطنت رضاشاه، چندین دوره در وزارتخانه‌ی پست و تلگراف و تلفن مشغول به کار شد. اسدالله علم پانزده‌ساله بود که رضاشاه پدرش را به تهران فراخواند و از آن پس، او زندگی تازه‌ای را در تهران آغاز کرد. با وجود اینکه محمدابراهیم‌خان قصد داشت پسرش را برای تحصیل در رشته‌ی کشاورزی به خارج از کشور بفرستد، اما رضاشاه دستور داد تا اسدالله در مدرسه‌ی عالی کشاورزی کرج که به‌تازگی تأسیس شده بود، تحصیل کند. علم در سال 1318 بار دیگر در برابر تصمیم رضاشاه سر تسلیم فرود آورد و با دختر ابراهیم‌خان قوام‌الملک، نماینده‌ی شیراز در مجلس شورای ملی، ازدواج کرد.

اسدالله علم در سال 1321 با مدرک مهندسی کشاورزی از دانشگاه فارغ‌التحصیل شد و یک سال بعد، با تلاش‌های پدرش به‌عنوان پیشکار مخصوص محمدرضاشاه منصوب شد و تا سال 1326 در این جایگاه خدمت کرد. پس از آن به مقام فرمانداری کل سیستان و بلوچستان دست یافت و سال بعد نیز به سمت وزیر کشاورزی منصوب شد. تا اینکه در کابینه‌ی حاجی‌علی رزم‌آرا، به‌عنوان وزیر کار خدمت خود را آغاز کرد. بعد از ترور رزم‌آرا، شاه تصمیم گرفت سرپرستی اداره‌ی املاک و مستغلات پهلوی را به اسدالله علم بسپارد. با وقوع کودتای 28 مرداد 1332 و بازگشت مجدد شاه بر اریکه‌ی قدرت، علم به یکی از مشاوران نزدیک شاه تبدیل شد.

در روز سی‌ام تیرماه سال 1341، درست یک روز بعد از استعفای علی امینی، محمدرضاشاه، اسدالله علم را به‌عنوان نخست‌وزیر جدید معرفی کرد. او بیش از یک سال در این جایگاه باقی ماند، تا اینکه در اسفند 1342 از مقام خود استعفا داد و ریاست دانشگاه پهلوی شیراز را به دست گرفت. سه سال بعد، از این مقام هم کناره گرفت و در آبان 1345 وزیر دربار شد. مدت هشت ماه از دست‌یابی اسدالله علم به مقام وزرات دربار گذشته بود که وی با خود تصمیم گرفت به‌صورت روزانه، یادداشت‌هایی درباره‌ی شاه و امورات و رخدادهای دربار بنویسد. او این یادداشت‌ها را به‌صورت پنهانی و محرمانه می‌نوشت و آن‌ها را به بانکی در سوئیس می‌فرستاد. او وصیت کرد که این یادداشت‌ها پس از مرگ خودش و محمدرضاشاه و همچنین در زمانی که حکومت ایران در دست خاندان پهلوی نباشد، به انتشار برسند. به همین سبب این نوشته‌ها سال‌ها بعد از مرگ علم، در قالب کتاب «یادداشت‌های امیراسدالله علم» به‌چاپ رسیدند.

امیر اسدالله علم در اوایل دهه‌ی 1350 به بیماری سرطان مبتلا شد و با گسترش بیماری و وخیم شدن اوضاع جسمانی‌اش، به پیشنهاد شاه از وزارت دربار استعفا داد. در سال 1356 بیماری علم شدت پیدا کرد و زمانی که در بیرجند اقامت داشت، او را دچار خون‌ریزی داخلی کرد. از این رو این سیاستمدار ایرانی برای معالجه عازم تهران شد و سپس به پاریس انتقال یافت. به‌دلیل عدم موفقیت جراحی‌های متعدد در بیمارستان‌های پاریس، او را به نیویورک منتقل کردند؛ اما نتیجه‌ای حاصل نشد و سرانجام اسدالله علم در تاریخ 25 فروردین 1357 درگذشت. دو روز بعد از مرگ، پیکر او را در آرامگاه خانوادگی‌شان، در حرم امام رضا (ع) به خاک سپردند.

بهترین کتاب‌های اسدالله علم

تنها اثر مهم و قابل تأمل اسدالله علم که در قالب مکتوب از وی به‌جامانده و در میان کتاب‌های مهم تاریخ معاصر جای گرفته، کتاب یادداشت‌های امیر اسدالله علم (Diaries of Asadollah Alam) است. علم به‌عنوان یکی از مهم‌ترین افراد دربار پهلوی، با نگارش وقایع ریز و درشتِ دورانی که وزرات این دربار را بر عهده داشت، نکات پشت پرده‌ی بسیاری از تاریخ معاصر ایران در فاصله‌ی بین بهمن‌ماه 1347 تا شهریورماه 1356 را عیان می‌کند. این یادداشت‌ها بعد از مرگ اسدالله علم و با تأکید خانواده‌ی او، توسط علینقی عالیخانی، وزیر اقتصاد و رئیس دانشگاه تهران، ویراستاری شدند.

یادداشت‌های امیر اسدالله علم که در حدود 4000 صفحه بوده، در ابتدای امر توسط عالیخانی خلاصه‌ و به انگلیسی ترجمه و منتشر شد. در بهار سال 1371 انتشارات «طرح نو» این اثر را با ترجمه‌ی ع‍ب‍دال‍رض‍ا ه‍وش‍ن‍گ‌ م‍ه‍دوی و در قالب کتاب دوجلدی «گفتگوهای من با شاه»‌ منتشر کرد. تا اینکه مدتی بعد، تمام این یادداشت‌ها به‌صورت یک مجموعه‌ی هفت‌جلدی به چاپ رسید. اما انتشارات «مازیار» با یک صفحه‌آرایی تازه، آن را در قالب دو جلد به انتشار رساند. از آن‌جا که اسدالله علم ارتباط بسیار نزدیکی با شاه داشت - به‌طوری که گفته می‌شد یک روز را هم بدون مکالمه با یکدیگر سپری نمی‌کردند - این کتاب از نظر تاریخی بسیار اهمیت می‌یابد و به خواننده کمک می‌کند تا به درک بهتری نسبت به رخدادهای ناگفته‌ی آن دوران برسد.

ناگفته نماند که شما می‌توانید دفتر اول و دوم یادداشت‌های امیر اسدالله علم را در قالب کتاب الکترونیک، از سایت و اپلیکیشن کتابراه دریافت کنید و با مطالعه‌ی آن، وضعیت سیاست و حکومت ایران در عصر پهلوی را بهتر بشناسید.

1