معرفی و دانلود رایگان کتاب عنقای لاهوت

معرفی کتاب عنقای لاهوت

کتاب عنقای لاهوت نوشتۀ محمدحسین صادقی، پژوهشی پیرامون شخصیت شاعر و عارف شهید قرن نهم، سید عمادالدین نسیمی است.

سید عمادالدین دوران کودکی را در خانواده‌ای متمول، سرشناس و اهل علم و معرفت در ناز و نعمت پشت سر گذاشت و چون در یک محیط دو زبانه به دنیا آمده بود بر دو زبان فارسی و ترکی تسلط کامل داشت. او بعد از چند سال تحصیل و تزکیه نفس در شیراز، در عنفوان جوانی در اکثر رشته‌های روزگار خود به استادی و اجتهاد رسید، اگرچه شاگردان و مریدان زیادی دور شمع وجود او جمع شده بودند و او را علیشاه شیرازی می‌نامیدند ولی این همه روح تشنۀ او را سیراب نمی‌کرد.

اگرچه نسیمی دوران کودکی را در یک محیط دو زبانه گذرانده بود اما دوران جوانی و بالندگی‌اش را در یک محیط تک زبانه می‌گذراند و بیشتر به آذری تکلم می‌کرد چون مخاطبین و دوستان فارسی زبان او انگشت‌ شمار بودند که آن‌ها هم در آن محیط، زبان آذری را فرا گرفته بودند و عمدتاً با این زبان تکلم می‌کردند، به همین خاطر، اشعار ترکی‌اش در این دوره به اوج کمال رسید در حدی که تمام مردم او را به عنوان یک شاعر آذری می‌شناختند و از آن‌جا که تبریز نزدیک‌ترین شهر دو زبانه به شهرهای باکو و نخجوان و آنکارا بود او را تبریزی می‌دانستند ولی در اصل، او چهار زبانه بود: فارسی، ترکی، عربی و استرآبادی که زبان همسر و استادش بود.

در آغاز آنچه باعث شهرت نعیمی شد اعتقاد و رویکرد مردم به تعبیر خواب توسط او بود. او پس از سال‌ها عبادت و نان حلال خوردن و سیر آفاق و انفس به مقامی رسیده بود که باطن افراد را می‌دید و بر آن اساس به تعبیر خواب‌ها می‌پرداخت و آن‌ها را از این طریق ارشاد می‌کرد. او در ادامۀ برنامه‌هایش، به شهرهای مختلف سفر کرد و در هر شهر خبر ورود عارفی مستجاب‌الدعوه پخش می‌شد و عده‌ای به او متمایل می‌شدند، کم‌کم خبرش در تمام بلاد پیچید و نخبگان فرهنگی آن عصر را جذب او کرد و در آن دورۀ سیاه تاریخی مثل خورشید در اعماق قلب مردم ‌درخشید.

در بخشی از کتاب عنقای لاهوت می‌خوانیم:

بسیاری از همشهریانش نه فقط از شاعر بودن عمادالدین خبر نداشتند حتی نمی‌دانستند که نام جهانی‌اش «نسیمی» است. زندگی مخفی و پنهانش باعث شده بود که حتی بستگان نزدیکش ندانند که او در طول این بیست و چند سال کجا بوده و چکار کرده و به چه علت و در کجا شهید شده است. تنها چیزی که همه می‌دانستند این بود که قاضی عمادالدین (که پدرش و جدش و برادرش عالم و عارف و قاضی بوده‌اند) به طرز فجیعی که نحوه‌اش را نمی‌دانستند شهید شده است.

کسانی که او را دیده بودند و از قبل او را می‌شناختند با اشک و آه و افسوس فقط دربارۀ قد و بالای او و جذابیتش سخن می‌گفتند، برخی دیگر دربارۀ دلاوری و تهور و جوانمردی او حرف می‌زدند و بعضی دیگر علم و معرفت و اصالت خانوادگی‌اش را یادآور می‌شدند و بجز آن چند درویش و ناصرالدین و چند نفر دیگر کسی نمی‌دانست که این قطعه استخوان بازگشته به وطن، پاره‌ای از پیکر یک کوه پر صلابت است که سد راه متجاوزین بوده و هستی‌اش را در راه آرمان‌های ملتش فدا کرده است و البته کسی هم نباید اصل داستان او را می‌فهمید چون هنوز اعضای تشکیلات مخفی حروفیه با ایادی حکومت تیموریان درگیر بودند و اگر چیزی دربارۀ خاطرات بیست و چند سالۀ گذشتۀ او نقل می‌شد مشکلاتی برای خانواده و باقیماندۀ گروه حروفیه که هنوز تحت تعقیب و یا در زندان بودند پدید می‌آمد.

خبر شهادت نسیمی به زودی در شیراز و شهرهای فارس پخش شد و سلطان ابراهیم (نوۀ تیمور) که در آن زمان حاکم شیراز بود و فردی فرهنگ‌ دوست به شمار می‌رفت (علیرغم دشمنی با حروفیه) برای اعلام برائت از قاتلین نسیمی و خنثی کردن اقدامات نظامی و شورش‌های احتمالی حروفیه در فارس و همدلی با مردم و پیروان و خانوادۀ نسیمی دستور داد بقعه‌ای در زرقان برای او بسازند و چاه‌ آبی نیز با تأسیسات مربوطه در کنار آن احداث نمایند.

دفن قطعه‌ای از بدن نسیمی در زرقان باعث شد که علاقمندان و ارادتمندان او و همچنین اعضای تشکیلات مخفی حروفیه از سراسر کشور برای زیارت مزار او به زرقان رفت و آمد کنند، به همین خاطر تمهیدات امنیتی خاصی از طرف حکومت فارس برای کنترل منطقۀ زرقان به اجرا درآمد و به دستور سلطان ابراهیم عده‌ای از خانواده‌های درجه اول تیموریان و همچنین افرادی که مأمور جاسوسی بودند در زرقان ساکن شدند، علاوه بر این عده‌ای از دراویش نیز در جوار بقعۀ نسیمی سکنی گزیدند (و همراه با درویش‌هائی که برای حفاظت از بقعه مانده بودند) به تبلیغ و چله‌نشینی و فعالیت‌های فرهنگی پرداختند.

فهرست مطالب کتاب

اسنادی که اثبات می‌کند سید عمادالدین نسیمی ایرانی است
مقدمه
محل شهادت و محل دفن نسیمی
تاریخ تولد و زادگاه نسیمی
یک جمع‌بندی جامع و مختصر بر اساس روایات مختلف
اشارهای به فارسی بودن نسیمی در برخی از تذکره‌ها
سنگ قبرهای کشف شده در زرقان
شکل و اندازۀ کتیبه‌های مادر نسیمی، ناصرالدین و نوه شاه منصور
چرا نام شیراز وارد گزارشهای قتل نسیمی شده
تاریخ شهادت نسیمی بر اساس سال‌های حکومت سلطان مؤید
احتمال وجود رابطۀ نسبی نعیمی و نسیمی قبل از رابطۀ سببی
چرا نسیمی در شعرهایش شهر خود را معرفی نکرده
آیا نسیمی دیگری در زرقان دفن است؟
تاریخ احتمالی احداث اولین بقعه و چاه آب
سنگ‌های تاریخی قابل توجه دیگر در زرقان
نتیجه‌گیری بر اساس مطالعه سنگ‌ها، مصاحبه‌ها و تفحص در کتب
گزارشی از یک سنت دیرینه در زرقان
سه تقاضا از مسئولین محترم
سلوک سرخ؛ نگرشی داستان‌گونه بر زندگی و شهادت سید عمادالدین نسیمی
رستاخیز کلمات؛ تفرجی در گلزار اندیشه‌های سرخ و معطر نسیمی
نهضت سربداران حروفی و استفاده رمزی از حروف و اعداد
شعر نسیمی
اناالحق، نعیمی، نسیمی و حلاج
معانی و مصادیق اناالحق
عشق و مسئولیت
زیباشناسی و زیبا پرستی
علل و زمینه‌های رشد و شکوفائی نسیمی
گلچینی از اشعار نعیمی
نمادهای وحدت وجود در اشعار امام خمینی و نسیمی
خلاصه‌ی جهان‌بینی نسیمی
شرق هویت: لزوم شناخت نسیمی‌ها
منابع زندگی و عقاید عمادالدّین نسیمی
پانویس ها