معرفی و دانلود کتاب سماع جان: تبیین و تحلیل داستان‌های مثنوی

معرفی کتاب سماع جان: تبیین و تحلیل داستان‌های مثنوی

جلیل مسعودی فرد در کتاب سماع جان ابیات مثنوی را به نثر روان و در قالبی داستان‌گونه برگردانده و با بیانی جذاب به تبیین و تحلیل حکایات این کتاب ارزشمند می‌پردازد. مفاهیم به کار رفته در این اثر از جنبه‌های مختلف مورد تحلیل ارزیابی قرار گرفته‌اند تا شما را به رازگشایی اسرار مثنوی معنوی نایل کند.

درباره‌ی کتاب سماع جان:

گنجینۀ عرفان ایرانی‌ - اسلامی، میراثی بی‌نظیر از فرهنگ و اندیشه و تجربۀ زیستۀ ایرانیان سده‌های گذشته است. گوهرهای این میراث برجسته بیشتر در قالب شعر فارسی عرضه شده است و در میان این گوهرهای باارزش، کتاب مثنوی درخشش خاصی دارد.

مولانا با بهره‌مندی از میراث عرفانی مکتوب چهار قرن قبل از خویش که خود حاصل تجربۀ زیستۀ انسان‌های معنوی قرون گذشته است، اثری آفریده که به قرون بعدی نورافشانی می‌کند. او حماسۀ انسانی و معنوی بی‌همتایی خلق کرده است که می‌تواند به بخش عمده‌ای از نیازهای معنوی و روحانی انسان امروز نیز پاسخ‌های درخوری ارائه کند.

جلال ‌الدین محمد بلخی راوی داستان‌های دیگران است؛ روایت داستان‌های عاشقانه دیگران از زبان مولانا شور خاصی بخشیده و طراوتی ویژه خلق کرده است. مولانا آن داستان‌ها را در قالبی نو و اندیشه‌ای تازه بازآفرینی کرده است. داستان مثنوی، داستان نو شدن هموارۀ انسان است و نماندن و حرکت دائمی و پیوسته، و در مسیر کمال گام برداشتن است.

مولانا هم به ظاهر و قالب داستان توجه دارد و هم به محتوا و باطن آن اهمیت می‌دهد. او اندیشه‌های بی‌نظیر و معارف معنوی خویش را در قالب حکایات ریخته و به خواننده عرضه داشته است. پس شناخت قصه‌های مثنوی، مقدمۀ شناخت اندیشه‌های او و کلید بازگشایی راز و رمزهای اوست.

قصه‌های مولانا نقدِحال ماست. ما با سیر در قصه‌های مثنوی به کشف گوهرهای نهانی و حقایق معنوی دست می‌یابیم که مهم‌ترین سرمایۀ معنوی ما خواهد بود. سخنان این مرد بزرگ چراغِ راهِ انسان‌ها در قرون مختلف است. او تجربیات خاص خود را به انسان‌ها عرضه داشته و دیگران را در آن سهیم کرده است.

تا به امروز دربارۀ قصه و روایت در مثنوی پژوهش‌های فراوانی صورت گرفته است و حکایات مثنوی از جنبه‌های مختلفی تحلیل شده است. جلیل مسعودی فرد در کتاب سماع جان تلاش کرده‌ همۀ داستان‌های مثنوی را به نثر روان برگرداند. در کتاب حاضر به سبب محدودیت‌ها و ارزش‌های حاکم اخلاقی بر جامعۀ امروز، از نقل شش داستان‌ بلند و شش داستان کوتاه تمثیلی هزل‌آمیز صرفِ‌نظر شده است.

کتاب سماع جان مناسب چه کسانی است؟

این کتاب به علاقه‌مندان به ادبیات عرفانی و دوستداران آثار مولانا پیشنهاد می‌شود تا از چشمۀ معانی و اسرار معنوی قصه‌های مثنوی برخوردار شوند.

جلیل مسعودی فرد را بیشتر بشناسیم:

دکتر جلیل مسعودی فرد استاد گروه ادبیات و زبان‌های خارجه دانشگاه پیام نور خراسان شمالی است که به عنوان پژوهشگر چند دهه از عمر خود را به حوزه ادبیات، عرفان و مولوی‌شناسی اختصاص داده است. کتاب و مقالات بسیاری با موضوع مثنوی‌شناسی و مولوی‌پژوهی از مسعودی فرد منتشر شده که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان کتاب معرفت‌شناسی مثنوی مولوی را نام برد.

در بخشی از کتاب سماع جان می‌خوانیم:

گر بگویم شمه‌ای زآن نغمه‌ها
جان‌ها سر بر زند از دخمه‌ها

داستان شاخص و برجستۀ دیگر مثنوی، داستان پیر چنگی است. مأخذ این داستان را اسرارالتوحید دانسته‌اند، اما مولانا برای رسیدن به مقاصد خویش، شکل و محتوای داستان را تغییر داده است و داستانی دیگر آفریده است. پیام اصلی داستان این است که پیمودن راه‌های سلوک و وصول به حق، به یک شکل خاص و تنها به یک گونه از پرستش وابسته نیست. انسان باید قالب‌های ذهنی و متعصبانۀ خویش را رها کند و دربارۀ رفتار دیگران به‌راحتی قضاوت نکند. آنچه مهم است این است که انسانْ تعصب و سخت‌گیری را رها کند و تواضع و فروتنی پیشه سازد.

در این داستان دو شخصیت اصلی وجود دارد:
عُمَر: نماد فقیهی جزم‌اندیش و سنتی است که با معیارهای ذهنی خودش رفتار دیگران را می‌سنجد و دربارۀ خوبی و بدی آن‌ها قضاوت می‌کند.
پیرچنگی: نماد انسانی خطاکار که با فروتنی خطای خویش را می‌پذیرد و در راه جبران آن تلاش می‌کند و به درویشی قلندر که در راه دوست رفتارهای شیرینی دارد تبدیل می‌شود.

موضوع مهم دیگر داستان بحث اهمیت سماع و موسیقی است که مولوی در جای‌جای داستان به آن اشاره می‌کند.
داستان در دوران حکومت عُمَر _ خلیفۀ دوم مسلمانان _ اتفاق افتاده است.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
مقدمه
اهمیت مولانا و مثنوی او
اهمیت قصه و داستان در مثنوی
دربارۀ کتاب حاضر
دفتر اول
دفتر دوم
دفتر سوم
دفتر چهارم
دفتر پنجم
خاتمه
منابع