مثنوی معنوی، بزرگ‌ترین اثر عرفانی ایران و یکی از بزرگ‌ترین آثار هنر و اندیشه بشری، اثر جلال‌الدین محمد بلخی، مشهور به مولاناست. مولانا این اثر را بین سال‌های ۶۵۷ تا ۶۷۲ قمری سروده و کتابت کرده است. گفته شده که آغاز سرایش این اثر به درخواست حسام‌الدین چلپی بود؛ چلپی از عرفا و اربابان طریقت آن زمان بود و نزد مولانا مقامی والا و عزیز داشت. ذکر او نیز بارها در مثنوی آمده است.
مثنوی معنوی به شش دفتر تقسیم شده است و مولانا مطالب خود را گاه در قالب حکایات و گاه به صورت تأملات عرضه داشته است و از حیث کثرت و تنوع مضامین کمتر کتابی را می‌توان با مثنوی مقایسه کرد. اکثر قصه‌های مثنوی برگرفته از منابع پیشین است که مولانا آن‌ها را به شیوه خود به نظم درآورده است.
قصه‌ها و تمثیلات مثنوی گاه در یکی دو بیت به اتمام می‌رسند و گاه بسیار طولانی می‌شوند و گاه در دل یک حکایت، قصه‌ای دیگر نمودار می‌شود.
نسخه‌برداری از مثنوی از همان زمان حیات مولانا آغاز شد و بعد از وفات او همچنان ادامه یافت. در دوران معاصر، در ترکیه و ایران و هند نسخه‌های متعددی از آن تحریر شده است.
مثنوی معنوی به شش دفتر تقسیم شده است و مولانا مطالب خود را گاه در قالب حکایات و گاه به صورت تأملات عرضه داشته است و از حیث کثرت و تنوع مضامین کمتر کتابی را می‌توان با مثنوی مقایسه کرد. اکثر قصه‌های مثنوی برگرفته از منابع پیشین است که مولانا آن‌ها را به شیوه خود به نظم درآورده است.
قصه‌ها و تمثیلات مثنوی گاه در یکی دو بیت به اتمام می‌رسند و گاه بسیار طولانی می‌شوند و گاه در دل یک حکایت، قصه‌ای دیگر نمودار می‌شود.
نسخه‌برداری از مثنوی از همان زمان حیات مولانا آغاز شد و بعد از وفات او همچنان ادامه یافت. در دوران معاصر، در ترکیه و ایران و هند نسخه‌های متعددی از آن تحریر شده است.