معرفی و دانلود کتاب خانه خوانی؛ تجربه‌ی زندگی در خانه‌های دوره‌ی گذار معماری تهران

معرفی کتاب خانه خوانی؛ تجربه‌ی زندگی در خانه‌های دوره‌ی گذار معماری تهران

کتاب خانه خوانی؛ تجربه‌ی زندگی در خانه‌های دوره‌ی گذار معماری تهران نوشته‌ی علی طباطبایی با تمرکز بر پیوند روایت و معماری، و در قالب ناداستان، با زبانی شیرین و ساده و با استفاده از روش پدیدارشناسی تجربه‌ و معنای در‌ خانه‌ بودن را روایت می‌کند.

درباره‌ی کتاب خانه خوانی

کتاب خانه‌خوانی اثری جذاب و خوش‌خوان است که با استفاده از روش‌های پدیدارشناختی، به‌سراغ روایت زندگی و زیست ساکنان خانه‌های یک دوره از معماری ایران رفته است. علی طباطبایی در گفت‌و‌گو با تعدادی از ساکنان خانه‌های برهه‌ی گذار، (حدود دهه‌های 1330 و 1340 شمسی است که می‌توان گفت دوره‌ی گذار معماری از سازوکارهای سنتی به شیوه‌های ساخت و زندگی مدرن است) به انعکاس تجربه و حس ساکنان این خانه‌ها پرداخته است. این کتاب یک مجموعه جستار است که در قالب سیزده روایت به نام‌های: «خانه‌هایی که از آن آمدیم، قالب از ما هست شد، جای بالاتر، راهروی مشترک، ساکن روان، خیال و بهار خواب، ایوان تماشا، گریز به مرکز، گوشه‌های ابهام، خلوت، مادر حیاط، ناخانه و خانه‌هایی که با خود می‌بریم»، به شرح زندگی یک نسل از آدم‌ها در معماری خاص آن دوره پرداخته است.

طباطبایی در این کتاب با نثری روایی و خوش‌خوان تجربه‌ی حسی و روزمره‌ی این افراد را از حضور و زندگی در این خانه‌ها توصیف می‌کند. او به‌دنبال معنای «درخانه بودن» به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مفاهیم پدیدارشناختی از طریق گزارش زیست روزمره‌ی این افراد در خانه‌هایشان است. نویسنده می‌کوشد تا نشان دهد فهم معنای درخانه بودن چگونه به کشف جنبه‌هایی از وجود ما می‌انجامد. او مفهوم «مکان‌کاوی» گاستون باشلار متفکر و نظریه‌پرداز پدیدارشناسی را به‌کار می‌گیرد تا نشان دهد که فهم تجربه‌ی زیسته چگونه در تأثیر و تأثر با فضای خانه ساخته می‌شود. نویسنده که در سرتاسر کتاب با زبانی شاعرانه سخن می‌گوید، در مورد رویکرد اصلی کتاب می‌گوید: «من از خانه متأثر می‌شوم و خانه از بودن و زیستن من. کیستی من سهمی از خانه دارد و خانه‌ی من سهمی از کیستی من.»

کتاب خانه‌خوانی اثری است که از دل پایان‌نامه‌ی علی طباطبایی شکل گرفته است. این اثر در سال 1400 برای اولین بار به چاپ رسید. نویسنده در این کتاب در تلاش است با رجوع به تجربه‌ی در خانه بودن معنای زنده‌ی نهفته در این خانه‌‌ها را کشف کند و راهی نو برای گفت‌وگو و اندیشه درباره‌ی کیفیت خانه به خواننده نشان دهد. او در ابتدای کتاب در اشاره به اهمیت آن، از نسبت خانه برای انسان همچون آب برای ماهی می‌گوید تا نشان دهد که معماری چگونه سهمی در شکل‌گیری و تحولات جامعه‌ی انسانی دارد. طباطبایی در این کتاب نشان می‌دهد چگونه مکان بر شکل و الگوهای بودن ما تأثیر می‌گذارد و چگونه می‌توان با استفاده از قالب روایت، به این نوع تجربه‌ی وجودی انسان‌ها از مواجهه با معماری دست یافت.

کتاب خانه خوانی برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب به معماران و کسانی که به مبحث پدیدارشناسی مکان‌ علاقمندند، پیشنهاد می‌شود. همچنین علاقه‌مندان به جستارهای روایی از مطالعه این اثر لذت خواهند برد.

با علی طباطبایی بیشتر آشنا شویم

علی طباطبایی فارغ‌التحصیل رشته‌ی معماری است. کتاب خانه‌خوانی درواقع پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد طباطبایی است که توسط نشر اطراف به چاپ رسیده.

در بخشی از کتاب خانه خوانی می‌خوانیم

«از سه چهارماهگی در این خانه بودم. خانه‌ای که مادرم با خواهر و برادرهایش در آن بزرگ شد و پدربزرگم، دکتر ابراهیم مفیدی، آن را در سال 1332 ساخت. سال‌های زیادی ما در یک طبقه‌ی این خانه زندگی کردیم و پدربزرگ و مادربزرگم در طبقه‌ی دیگرش. کافی بود پله‌ها را بدوم پایین تا پیش‌شان باشم. چند سالی است که طبقه‌ی پایین را اجاره داده‌ایم. با این‌که پایین‌تر از سطح زمین است، گلخانه‌هایی که مثل گودال باغچه کنار پنجره‌ها ساخته شده نور خوبی به آن‌جا می‌رسانند. حوض‌ کوچکی هم وسط اتاق است که بچگی در آن آب‌بازی می‌کردیم. فکر کنم پدر بزرگ هم آن را برای حمام کردن و شست‌وشو آن پایین ساخت.»

این تجربه در اولین ارتباطی که فرد میان خود و جهان بیرونی برقرار می‌کند دیده می‌شود. کلر کوپر مارکوس، محقق بریتانیایی، در پژوهشی با عنوان «خانه به‌ مثابه‌ی نماد خویشتن» با رویکردی روان‌شناسانه نشان می‌دهد که انسان ابتدا این رابطه را میان خود و بدنش برقرار می‌کند و تن خودش را متناظر با «من» می‌یابد و سپس آن را به خانه بسط می‌دهد. او شرح می‌دهد که ساکنان چطور بیرون و درون خانه‌شان را در نسبت با بروز خارجی و شناختی که از درون خودشان دارند شکل می‌دهند.

با همه‌ی این‌ها، ما می‌دانیم که تناظر میان خود و بدن تناظری ذهنی‌ است. اگر از کسی که یکی از اعضای بدن مثل دست یا پایش را در حادثه‌ای از دست داده، بپرسیم آیا پس از این ماجرا حس کرده از معنای خودی که از کودکی تا امروز می‌شناخته ناگهان چیزی کم شده و هویتش در همان لحظه‌ی اول این اتفاق تغییر کرده،احتمالاً پاسخش منفی است. «خود» با تمام تجربه‌ها و خاطرات پیشین به‌مرور ساخته می‌شود و به واسطه‌ی تخیل و با هر تجربه‌ی تازه‌ی ما در فضا تغییر می‌کند، گاه زیاد و گاه کم.

فهرست مطالب کتاب

سخن ناشر
یادداشت اول
صفر خانه‌هایی که از آن آمدیم
1: قالب از ما هست شد
2: جای بالاتر
3: راهروی مشترک
4: ساکنِ روان
5: خیال و بهار خواب
6: ایوان تماشا
7: گریز به مرکز
8: گوشه‌های ابهام
9: خلوت
10: مادرِ حیاط
11: ناخانه
12: خانه‌هایی که با خود می‌بریم
پیوست
پی‌نوشت‌ها
کتاب‌شناسی
مقالات
فهرست اسامی خاص
فهرست اصطلاحات تخصصی