معرفی و دانلود کتاب مدیریت محیط زیست در کلان شهرها

معرفی کتاب مدیریت محیط زیست در کلان شهرها

سید جلال عرفانیان در کتاب مدیریت محیط زیست در کلان شهرها، نقش عوامل اکولوژیکی در مکان‌یابی توسعه شهری، مکان گزینی کلان‌ شهرها بر اساس مدل اکولوژیکی و همچنین مکان‌یابی توسعه آتی این شهر را بررسی می‌کند.

فرهنگ مادی و معنوی شهری، حاصل دستاورد بزرگ کانون تمدن‌ساز از چند هزار سال پیش تاکنون بوده است و دستیابی به رفاه و آسایش فزاینده در محیط زیست شهری، از دغدغه‌‌های فکری فرهیختگان به‌‌ ویژه کارشناسان آشنا به مسائل شهری در دو قرن اخیر است. با گذشت زمان، نابودی منابع طبیعی شهری، از جمله زمین‌‌های کشاورزی و منابع آب‌ها، توسعه ناموزون آن، فقدان مدیریت کارآمد شهری با وضعیت نابرابری زای اقتصادی، مهاجرت سیل‌ آسای جمعیت روستایی به شهرها تراکم و فشردگی این مهاجرین در محله‌‌های مختلف و جدایی‌‌گزینی در شهرها، از مسائل و معضلاتی است که چشم‌انداز ناپایداری را بر شهرها تحمیل کرده است.

چنین تحولی موجب گستردگی محدوده خدماتی شهرها شده که انبوه جمعیت شهری را با سطوح طبقات اجتماعی متفاوت در خود جای داده است. با پویش فزاینده و سریعی که در ساخت کالبدی شهر، از سال 1350 به بعد یعنی اوج دوره رشد شهرها و هرج و مرج توسعه کالبدی شهری ایران، آن‌چنان وسعت می‌‌یابد که حتی تدوین قوانین سخت و برخورد قهرآمیز شهرداری‌‌ها نیز از بروز آن عاجز می‌‌ماند. نتیجه آنکه شهرهای ایران به‌ خصوص بافت کالبدی آن‌ها، منشاء و بستر ناپایداری در شهرها می‌‌گردد.

تغییرات کالبدی و تحولات فضایی شهرها، چنان سریع و شتابنده عمل کرده است که پس از دوره‌‌ای کوتاه، اکنون شهرهای کشور، نه‌ تنها توانایی حفظ ویژگی‌های سنتی و اصیل، خود را ندارند، بلکه اصول تازه و علمی نیز بر کالبد آن‌ها و رشد و توسعه آینده‌شان با مشکلات بسیاری همراه است. بیشتر شهرها در گذشته به‌ صورت طبیعی رشد کرده‌‌اند، یعنی توسعه شهر بدون برنامه‌‌ریزی آتی انجام شده و شهر به‌ صورت افقی توسعه یافته است. در رشد طبیعی شهر، سیستم جاده‌‌ای، مانَک‌ها، مدارس، زمین‌‌بازی و... بدون نظم و ملاحظات توسعه آتی شهر ایجاد می‌‌شدند.

توسعه فیزیکی و رشد شهرهای ایران تا چند دهه‌ پیش، هماهنگ و متناسب با نیازهای جامعه شهری بود. با بروز تحولات جدید، شهرها به‌ سرعت تغییرات و دگرگونی‌هایی را پذیرا شدند. این دگرگونی‌ها به شکل رشد سریع جمعیت و گسترش فیزیکی شتاب آمیز شهرها و به‌ صورت نامتعادل و ناهماهنگ بوده است. مهم‌ترین مسئله‌ای که در برابر توسعه شهری قرار می‌گیرد، مکان استقرار آن‌هاست. اصولاً استقرار و پیدایش یک شهر بیش از هر چیز تابع شرایط محیطی و موقعیت جغرافیایی است، زیرا عوارض و پدیده‌های طبیعی در مکان گزینی، حوزه نفوذ، پراکندگی، توسعه فیزیکی و امثال آن اثر قاطعی دارند.

در کتاب مدیریت محیط زیست در کلان شهرها می‌خوانیم که نتایج تحلیل مکان گزینی کلان‌ شهرها در مقایسه با عوامل اکولوژیکی توسعه شهری نشان داد که ارتفاع، بارش و دما مناسب‌ترین، شیب، جهت دامنه و خاک نامناسب‌ترین عوامل اکولوژیکی در مکان گزینی کلان‌شهرها بوده است. سپس این لایه‌ها برای اجرای مدل به فرمت شبکه‌ای تبدیل شدند. در این راستا لایه‌های ارتفاع، شیب، جهت دامنه، زمین‌شناسی، دما، بارش، فاصله تا مسیل، خاک‌شناسی، پوشش و کاربری اراضی و فاصله تا محدوده شهر تهیه و مورد بررسی قرار گرفته است.

فهرست مطالب کتاب

فصل اول: درباره محیط زیست و کلان‌شهرها
مقدمه
معرفی موضوع
مدل منطق بولین یا منطق صفر و یک
فصل دوم: ساختار فضای سبز در توسعه پایدار شهری
فصل سوم: مباحث نظری فضای سبز در کلان‌شهرها
مقدمه
شهر
فضای سبز
فضای سبز شهری
سابقه توجه به کاربری فضای سبز
دیدگاه‌ها و نظریه‌های مرتبط با فضای سبز شهری
تاریخچه فضای سبز در ایران
استانداردها در فضای سبز
استاندارد‌ها و سرانه‌های فضای سبز در ایران
مدیریت فضای سبز شهری
نقش و اهمیت فضای سبز در زندگی شهری
ضرورت فضای سبز
اهمیت و نقش فضای سبز در شهرسازی
نحوه تأثیرگذاری فضای سبز بر اقلیم شهری
عملکردهای فضای سبز
نقش‌های عمومی فضای سبز
تأثیر فضای سبز بر شهر
فضای سبز و رابطه آن با محیط زیست
اثرات توسعه فضای سبز و رابطه آن با محیط شهری
نقش فضای سبز در کنترل و کاهش آلودگی هوا از آلاینده‌ها
اثرات روحی روانی با توجه به رنگ سبز
ارتباط فضای سبز در گذراندن اوقات فراغت
جایگاه فضای سبز در رویکرد توسعه پایدار
تاریخچه و مفهوم توسعه پایدار
شهر و توسعه پایدار
شاخص‌های توسعه پایدار
جمع‌بندی
فصل چهارم: ارزیابی کاربری فضای سبز شهر‌ها با رویکرد توسعه پایدار شهری
مقدمه
تعریف و مفهوم منطقه بندی شهری
عوامل مؤثر در منطقه بندی
کاربری اراضی شهری
رابطه بین فضای سبز و آلودگی هوا
مدیریت شهری و فضای سبز
جمع‌بندی
دلایل تأیید یا رد فرضیات مطرح‌شده با استفاده از نتایج آمار توصیفی و استنباطی
پیشنهادها و راهکارها
راهکارهای عام
فصل پنجم: مباحث نظری کلان‌ شهرها و محیط زیست شهری
برنامه‌ریزی
برنامه‌ریزی شهری
بافت شهری
نظریات مورفولوژیکی و توسعه فیزیکی شهر
توسعه فیزیکی شهر از دیدگاه اکولوژیک
نظریه‌های هسته‌های متعدد شهر یا شهر چند هسته‌ای
متغیرهای مؤثر در مکان‌یابی توسعه‌ فیزیکی شهرها
اقتصاد شهر
فصل ششم: محیط زیست و ضرورت حفاظت از آن
اکولوژی محیط زیست انسان
آلودگی حرارتی محیط زیست
مواد زائد جامد و اثرات آن بر محیط زیست
مخاطرات زیست ‌محیطی
تخریب لایه ازن، ‌تهدیدی جهان شمول
قوانین (راهکارهای) ملی و بین‌المللی مربوط به حفاظت از محیط زیست
حفاظت محیط زیست
زنجیره حیات و ضرورت حفاظت از محیط زیست
حفاظت گاه‌های گیاه‌شناسی و باغ‌وحش‌ها
شش اهرم برای عمل
آلاینده‌های هوا
آلودگی محیط زیست
عوامل آلوده‌کننده هوا
تاریخچه علم ویروس‌شناسی
تأثیر سوخت خودروها بر محیط زیست و اقتصاد
دلایل انتخاب CNG به‌جای سوخت‌های دیگر
تأثیر آلودگی هوا بر کودکان
تب رطوبت
گسترده جهت حفظ محیط زیست
آیا توسعه جز با تباهی میراث طبیعی میسر نیست؟
استفاده از دترجنت‌های کنسانتره، راه‌کاری نوین
پیشنهادها
فصل هفتم: بررسی اثرات مهاجرت بر محیط زیست کلان‌شهرها
تعریف مهاجرت
مهاجرت در ایران
اشکال مهاجرت
اثرات مهاجرت
حاشیه‌نشینی
علل حاشیه‌نشینی
راهکارهای مدیریتی
منابع و مأخذ