معرفی و دانلود کتاب ژرفای اندیشه 2: مجموعه سخنرانی‌های علمی - معرفتی

معرفی کتاب ژرفای اندیشه 2: مجموعه سخنرانی‌های علمی - معرفتی

کتاب ژرفای اندیشه 2: مجموعه سخنرانی‌های علمی - معرفتی نوشتۀ علی حاجی خانی، به مباحثی چون؛ انواع اعجاز قرآن، کلام سیاسی و نقش آن در تحولات سیاسی جهان اسلام، اسلوب‌های بیانی در قرآن کریم و... می‌پردازد.

اشاعه، گسترش و تعمیق اندیشه‌های دینی از جمله وظایف مرکز مطالعات فرهنگ و اندیشه دینی به‌ شمار می‌آید. در این راستا از سال ۱۳۹۴، این مرکز برگزاری مستمر نشست‌ها و سخنرانی‌های علمی - معرفتی را در برنامه‌های خود گنجانید. مجموعه حاضر با نام «ژرفای اندیشه»، متن سخنرانی‌های این نشست‌ها را دربردارد.

در بخشی از کتاب ژرفای اندیشه 2 می‌خوانیم:

ختم شدن همۀ موضوعات به خداوند در یک نظم بی‌نظیر (رابطه میان کارکرد هنری و کارکرد دینی) در قرآن کریم سرنخ همۀ موضوعات به دست خداوند است؛ به این معنا که همۀ موضوعات کوچک و بزرگ در یک نظم و چیدمان محیّر العقولی، چنان پردازش شده‌اند که در نهایت همه‌چیز به خداوند منتهی می‌شود. اینجانب ادّعا می‌کند که نه تنها در یک سوره همه‌چیز به خدا منتهی می‌شود؛ بلکه در داخل هر یک از سوره‌ها و دربارۀ هر یک از موضوعات مطرح شده "فَعَّال مایَشَاءُ" خداوند است و در نهایت بدون دخالت خداوند علیم و قدیر، آن موضوع و مطلب پایان نمی‌پذیرد.

این ویژگی بی‌نظیر قرآن، اگرچه به یک اعتبار به اعجاز معنوی و اعجاز معرفتی برمی‌گردد که کاملاً درست و به جاست؛ اما از طرف دیگر به نظم و پردازش هنرمندانه آن نیز برمی‌گردد که خداوند کلام خود را در قالب چنین نظم بی‌نظیری قرار داده است. درک اسرار و عجایب آن از طریق متن‌ پژوهی و بررسی ساختار سوره‌ها (تفسیر ساختاری) قرآن ممکن است، نظریّۀ نظم مطرح شده از سوی قدما و حتّی معاصران به هیچ وجه به این مسئله نپرداخته است؛ چرا که نظریّۀ نظم مطرح شده از سوی قدما اغلب به نظم و چینش ترکیب‌ها و ساختارهای جمله از نظر نحوی مرتبط است و اگر در میان معاصران، کسانی به نظم ساختاری کلّ سوره توجه داشته باشند، به هیچ‌وجه به این جنبه از نظم قرآن که در آن همه‌چیز به خداوند منتهی می‌شود، نپرداخته‌اند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
رویکردی نو بر اعجاز ادبی قرآن کریم / دکتر خلیل پروینی
1-1 چکیده
1-2 مقدمه
1-3 تعریف مسأله
1-4 مفهوم‌ شناسی
1-4-1 مفهوم واژه «قرآن»
1-4-1-1 لفظ قرآن از نظر لغت
1-4-1-2 تعریف اصطلاحی قرآن
1-4-2 تعریف اعجاز و معجزه
1-4-2-1 معنای لغوی اعجاز
1-4-2-2 معنای اصطلاحی اعجاز
1-5 گذری بر تاریخ وضع اصطلاح اعجاز
1-6 انواع اعجاز قرآن
1-7 مفهوم صرفه
1-8 مفهوم تحدّی
1-8-1 آیات 5 گانۀ تحدّی
1-8-2 قلمرو تحدّی قرآن
1-8-3 آیات تحدّى بر اساس ترتیب نزول
1-9 اعجاز ادبی
1-9-1 اندیشۀ اعجاز ادبی از آغاز نزول قرآن تا پایان قرن دوم
1-9-2 سیری در اندیشۀ اعجاز ادبی قرآن کریم از قرن 3 تا معاصر
1-10 جمع بندی از دیدگاه قدما دربارۀ اعجاز ادبی
1-10-1 دلیل مهم‌ترین وجه اعجازی بودن اعجاز ادبی قرآن
1-10-2 عناصر محوری اعجاز ادبی قرآن کریم در رویکرد نو
1-10-2-1 هنجارشکنی قرآن در سبک بیانی
1-10-2-2 موسیقی متفاوت، متنوّع و نو شنونده
1-10-2-3 الفاظ حداقلی، معانی حداکثری
1-10-2-4 اقناع عقل و ارضای عاطفه به طور هم‌زمان
1-10-2-5 انس و الفت میان الفاظ و معانی آنها
1-10-2-6 مورد خطاب قرار دادن هم‌زمان همۀ مردم
1-10-2-7 استمرار بلاغت در کلّ قرآن
1-10-2-8 سبک تصریف سخن
1-10-2-9 آفرینش هنری و تصویرسازانه موضوعات دینی
1-10-2-10 اسلوب بدیع قرآن در قصه‌پردازی
1-10-2-11 ختم شدن همۀ موضوعات به خداوند
1-10-2-12 معجزه بودن تک‌ تک سوره‌ها
1-10-3 اثبات اعجاز ادبی قرآن در سوره کوثر
1-10-3-1 تعریف سوره در لغت و اصطلاح
1-10-3-2 لطائف و دقائق ادبی در آیه اول
1-10-3-3 لطافت و دقائق ادبی در آیه دوم
1-10-3-4 لطافت و دقائق ادبی در آیۀ سوم
1-10-3-5 جمع‌بندی از اعجاز ادبی در سورۀ کوثر
1-10-3-6 اعجاز در مضمون این سوره
1-11 نتیجه‌گیری
منابع
کلام سیاسی و نقش آن در تحولات سیاسی جهان اسلام / دکتر ابوالفضل شکوری
2-1 چکیده
2-2 مقدمه
2-3 گفتار اول: کلیات بحث در کلام سیاسی
2-3-1 تمهید
2-3-2 تعریف کلام سیاسی
2-3-3 اهمیت کلام سیاسی نسبت به فقه سیاسی
2-3-4 سه جریان اجتماعی اصلی در اسلام
2-4 گفتار دوم: کلام سیاسی اهل سنّت و کلام سیاسی خوارج
2-4-1 چگونگی پیدایش کلام سیاسی
2-4-2 چگونگی پیدایش فرقه کلامی – سیاسی مرجئه
2-4-3 چگونگی پیدایش جهمیّه و جبریّه
2-4-4 پیدایش مُفَوِّضه
2-4-5 پیدایش فرقه کلامی – سیاسی معتزله
2-4-6 پیدایش کلام اشعری و کارکرد سیاسی– اجتماعی آن
2-4-7 پیدایش موازی کلام فرقه‌های شیعی
2-4-8 پیدایش جریان کلامی خوارج
2-4-8-1 داعش تداوم خوارج در روزگار مدرن
2-5 گفتار سوم: کلام سیاسی شیعه و کلام سیاسی غلات
2-5-1 مقدمه
2-5-2 وجه تسمیۀ شیعه
2-5-3 پیدایش فرقۀ کیسانیّه
2-5-4 پیدایش کلام سیاسی زیدی
2-5-5 کلام سیاسی حُلُول و تَناسُخ
2-5-6 کلام و تاریخچۀ سیاسی اسماعیلیه
2-5-6-1 انشعاب دروزیان از اسماعیلیه
2-5-6-2 انشعاب قرمطیان از اسماعیلیه
2-5-7 کلام سیاسی مهدویّت
منابع
اسلوب ‌های بیانی در قرآن کریم / دکتر عیسی متّقی ‌زاده
3-1 چکیده
3-2 مقدمه
3-3 تازه و نو بودن
3-3-1 چرا تازه و نو؟
3-4 مهم ‌ترین اسلوب‌های بیانی قرآن
3-4-1 گفت ‌و گو (الحوار)
3-4-2 انواع گفت‌ و گو در قرآن
3-4-2-1 گفت ‌و ‌گوی نیکان با یکدیگر
3-4-2-2 گفت‌ و گوی بین دوزخیان و شیطان
3-4-2-3 گفت‌ و گوی بهشتیان با دوزخیان
3-4-2-4 گفت ‌و ‌گوی پیامبران با مشرکان
3-4-3 قصّه
3-4-3-1 انواع قصّه ‌ها در قرآن
3-5 نتیجه‌گیری
منابع