معرفی و دانلود کتاب چرا دروغ می گوییم؟ ریشه‌های اجتماعی، روانی و زیستی دروغ

معرفی کتاب چرا دروغ می گوییم؟ ریشه‌های اجتماعی، روانی و زیستی دروغ

کتاب چرا دروغ می گوییم؟ ریشه‌های اجتماعی، روانی و زیستی دروغ، به قلم و تحقیق بهنام مرادیان، کتابی پژوهش بنیاد است که به بررسی عمیق و همه‌جانبه‌ی پدیده دروغگویی و ریشه‌های آن بر اساس یافته‌های علم عصب‌شناسی می‌پردازد.

دربارۀ کتاب چرا دروغ می‌گوییم:

این اثر در آغاز به تعریف مفهوم دروغ از منظر دانش ارتباطات می‌پردازد و سپس ریشه‌های آن در عصب‌شناسی و نورولوژی مغز انسان را بررسی می‌کند. مرادیان در این کتاب بر اساس یافته‌های به روز علم عصب‌شناسی درباره ساختار و کارکردهای مغز انسان و فناوری FMRI توضیح می‌دهد که در زمان دروغ گفتن چه اتفاقی در مغز انسان رخ می‌دهد و چه تفاوتی با زمانی که ما راست می‌گوییم دارد.

کتاب چرا دروغ می‌گوییم با اتکا به این داده‌ها نشان می‌دهد که دروغ نوعی مکانیزم دفاعی است که به نظر می‌رسد قابلیت آن تنها در مغز انسان‌ها وجود دارد. مغز انسان از دید تکاملی ترجیح می‌دهد راست بگوید اما در شرایط اجتماعی و روانی خاص، از گزینه نامطلوب دروغ استفاده می‌کند. از دید روانی و اجتماعی هم حتی انسان‌ها به طور پایه به راستگویی گرایش دارند، تا زمانی که شرایط نامطلوب می‌شود؛ مانند ترس، تضاد منافع و عوامل دیگری که در این کتاب درباره هر کدام به تفصیل توضیح داده شده است.

در ادامه مرادیان به این پرسش پاسخ می‌دهد که چرا دروغ گسترش می‌یابد و چگونه می‌توان آن را کنترل کرد. ریشه‌هایی که کتاب برای پدیده دروغ مطرح می‌کند پیرامون عوامل روانی مانند ترس، احساس عدم امنیت، عدم اعتماد به نفس و همچنین ریشه‌های اجتماعی مانند عدم امنیت، عدم شفافیت و ناکارآمدی قوانین است.

در بخش پایانی کتاب، نویسنده راهبردها و راهکارهایی را برای کاهش و کنترل دروغ پیشنهاد می‌دهد که در مقیاس فردی، خانوادگی و اجتماعی قابل تامل و پیگیری است؛ از جمله ایجاد جامعه‌ای شفاف با رسانه‌های آزاد و نهادهای قانون‌گذاری و نظارتی کارآمد و نظام آموزش و پرورشی که سنجشگرانه‌اندیشی یا تفکر نقادانه را از کودکی آموزش می‌دهد.

علی‌رغم پژوهش بنیاد بودن این کتاب و اطلاعات علمی‌ای که به شما ارائه می‌دهد، زبان ساده و روان و دوری از تکلف‌های متون علمی، باعث خوش‌خوان شدن متن و جذابیت این اثر کاربردی شده است.

کتاب چرا دروغ می‌گوییم به چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟

خواندن این اثر به تمامی علاقمندان کتاب‌های حوزه علوم اجتماعی و روانشناسی توصیه می‌شود.

در بخشی از کتاب چرا دروغ می‌گوییم می‌خوانیم:

مفهوم «دروغ» موضوع پیچیده‌ای در مقیاس تاریخی و اجتماعی است. مخصوصا مفهوم دروغ در بستر فرهنگی کهن مانند فرهنگ ایرانی که دست کم 4000 سال تمدن و تاریخی پرفراز و فرود را در پیشینه‌اش دارد، بیش از پیش پیچیده و چندسویه می‌شود. چون جامعه‌ای که تاریخ پر فراز و فرودی را سپری کرده باشد، به سوی نوعی پیچیده شدن پیش می‌رود. من در این باره اعتقاد ویژه‌ای دارم به جمله‌ای که شخصیت جوکر در فیلم بتمن در سکانس‌های اولیه داشت: «چیزی که تو را نمی‌کشد تو را عجیب‌تر (پیچیده‌تر) می‌کند.» جامعه ایرانی هم به شدت پیچیده شده است و بسیاری از جامعه‌شناسان و تحلیلگران تاریخی، وضعیت کنونی اجتماع ایرانی را ناشی از تاریخ دشواری که پشت سرگذاشته است می‌داند. البته من باور دارم که تاریخ همه کشورها پرفراز و فرود است و هیچ کشوری در بستری گل و بلبل به جایگاه کنونی نرسیده است. اما به هر روی، اکنون ما در نقطه‌ای هستیم که باید به تحلیل مفاهیم اجتماعی در یک زمینه گسترده بپردازیم.

بسیاری باور دارند مشکلات اجتماعی ایرانیان از جمله دروغ و ریاکاری، محصول بی‌ثباتی سیاسی، عدم توزیع برابر و متقارن ثروت و استبدادزدگی تاریخی، از دوران باستان تا دوران حمله مغول و پس از آن تا به امروز است. شاید بتوان همه این عوامل و ریشه‌های تاریخی آن را به پدیده دروغ مرتبط دانست. اما این‌ها پدیده‌های کلان تاریخی هستند. در لایه‌های پایین‌تر پیچیدگی‌های اجتماعی و سپس روابط فردی قرار می‌گیرد. اگر نگاه از پایین به بالا داشته باشیم، شاید بتوانیم با اصلاح رفتارهای فردی و اصلاح روندهای اجتماعی، مسیرهای کلان تاریخی را هم اصلاح کنیم.

درباره پیشینه تاریخی و ریشه دروغ در متن‌های مذهبی و ادبی، کتاب‌ها، نوشتارها و پایان‌نامه‌های فراوانی نوشته شده است. این کتاب قرار نیست، یک نوشته به آن انبوه نوشته‌هایی بیفزاید که نقل قول‌های مذهبی، تاریخی و ادبی از نکوهش دروغ را به مخاطب عرضه می‌کند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
فصل 1: تعریف دروغ
چرا دروغ بد است؟
دروغ در فرهنگ، تاریخ و جامعه ایرانی
فصل 2: چرا انسان‌ها بیشتر راست می‌گویند؟
اصل بهره‌وری انرژی در مغز
قرارداد اجتماعی مزیت راستگویی
فصل 3: چرا انسان‌ها می‌توانند دروغ بگویند؟
فصل 4: انسان‌ها چگونه دروغ می‌گویند؟
تعیین منفعت ناشی از انگیزه
قصه‌سرایی ذهنی
فصل 5: چرا انسان‌ها دروغ می‌گویند؟ (انگیزه‌های دروغ)
منافع و تضاد منافع
اثر انتقام
اثر پنهانکارانه
اثر نمایشی
اثر الگوگیری اجتماعی
اثر ترس
دروغ همیارانه
فصل 6: چه چیزی موجب بیشتر و عمیق‌تر شدن دروغگویی می‌شود؟
اثر تکرار/عادت یا روند نمایی گرایش به دروغ (آب که از سر گذشت)
اثر رفتار شبکه‌ای
اثر خستگی سنجشگر اجتماعی
اثر قاعده اجتماعی
فصل 7: چه چیزی جلوی دروغ و گسترش آن را می‌گیرد؟
راهبردهای مبارزه با دروغ
راهکارهای عملیاتی مبارزه با دروغ
نظارت و پایشگری اجتماعی
ورزیده کردن بخش سنجشگر اجتماعی
دادن شوک راستگویی به بخش سنجشگر اجتماعی
شفافیت اطلاعاتی و دسترسی آزاد به اطلاعات
ایجاد امنیت و ترس‌زدایی
گسترش آگاهی، هوشیاری و سنجشگرانه‌اندیشی
ایجاد سلامت روانی از کودکی
جرم‌زدایی از رفتارهای غیرمجرمانه
شکستن چرخه عادت دروغ
فصل 8: پارادوکس‌های فلسفی-اخلاقی دروغ
پارادوکس دروغ نجات‌بخش
دروغ التیام‌بخش یا مودبانه
سخن پایانی و جمع‌بندی
یاری‌نامه