معرفی و دانلود کتاب پیشگیری از جرم از منظر نهج البلاغه و صحیفه سجادیه

معرفی کتاب پیشگیری از جرم از منظر نهج البلاغه و صحیفه سجادیه

کتاب پیشگیری از جرم از منظر نهج البلاغه و صحیفه سجادیه نوشته‌ی علی احمدی میر قائد، نکات بسیار ارزشمندی در زمینه اقداماتی که مسلمانان یا حکومت اسلامی در راستای پیشگیری از وقوع جرم (بزهکاری) باید عملی سازند، دربردارد.

درباره‌ی کتاب پیشگیری از جرم از منظر نهج البلاغه و صحیفه سجادیه:

دانش جرم شناسی، به عنوان شاخه‌ای نه چندان قدیمی در حقوق کیفری، به طور مستقیم، از جمله بر امر پیشگیری از جرم توجه داشته و در این زمینه، درباره بهترین طرق و راهکارهای پیشگیری از جرم، نظریه پردازی‌های فراوانی صورت گرفته است. انواع و اقسام متعددی از پیشگیری از جرم، تاکنون در دانش جرم شناسی ارائه شده‌اند و احتمالاً در آینده نیز وضع به همین ترتیب خواهد بود. این تقسیم بندی‌ها بر مبناها و ملاک‌های مختلفی صورت گرفته است.

برخی از جرم شناسان که بر مولفه‌های محیطی به عنوان عوامل موثر در وقوع بزهکاری‌ها توجه دارند، راهبردهایی را پیشنهاد می‌دهند که ناظر بر محیط فیزیکی و مادی اطراف هستند و زمینه‌ها و بسترهای وقوع جرم را کاهش داده و تضعیف می‌کنند. این دسته از اندیشمندان، به ویژه بر امر طراحی‌های محیطی در راستای پیشگیری از جرم توجه و تأمل دارند.

برخی دیگر از جرم شناسان نظریه پرداز در زمینه پیشگیری از جرم، بر عوامل غیرمحیطی از جمله عوامل انسانی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و... تمرکز کرده و بزهکاری را محصول این عوامل می‌دانند و مثلاً فقر، بیکاری، تجرد، کمبودهای فرهنگی، عدم آموزش و تحصیلات، جنگ زدگی و بی خانمانی و مهاجرت و... را عامل موثر در بزهکار شدن افراد می‌پندارند و بدین ترتیب معتقدند که باید در راستای کاهش وقوع این قبیل رخدادها و یا در صورت رخداد، در راستای کاهش و تضعیف اثر اینگونه وقایع تلاش نمود.

دین مبین اسلام نیز به عنوان یکی از ادیان بزرگ الهی، بر امر پیشگیری از انحرافات فردی و اجتماعی به منظور برخورداری انسان‌ها از یک زندگی سالم و مطلوب و در نهایت، تأمین سلامت و سعادت افراد توجه ویژه‌ای دارد. در این زمینه، دین اسلام، حائز آموزه‌ها و تعالیم مهمی است و دستورات و توصیه‌های بسیار ارزشمندی را ارائه نموده است.

این آموزه‌ها را می‌توان در منابع و کتب اصلی و بنیادی که محورهای تفکر معتقدین به این دین را شکل داده‌اند یافت. در مذهب تشیع به عنوان یک شاخه از دین اسلام، در کنار قرآن کریم (به عنوان مهم‌ترین کتاب)، دو کتاب دیگر نیز اهمیت تعیین کننده در تدوین و تعریف آموزه‌ها و تعالیم والای اسلامی دارند. این دو کتاب عبارتند از نهج البلاغه و صحیفه سجادیه.

نهج البلاغه، حاوی فرمایش‌های گهربار امیر مومنان حضرت علی (ع) در قالب خطبه‌ها، نامه‌ها و قصار (سخنان کوتاه) است و صحیفه سجادیه نیز مجموع 53 دعای وارد شده از سوی امام چهارم شیعیان حضرت زین العابدین امام سجاد (ع) است. در این تعالیم و آموزه‌ها به ویژه بر تأثیر مقولات و مولفه‌های اعتقادی، تربیتی و پرورشی به منظور رشد انسان‌هایی متعهد و متخلّق تأکید شده و بهترین راه دور نمودن افراد از معصیت و نافرمانی از دستورات الهی، تلاش بر پرورش و تربیت درست و اخلاق مدار آن‌ها قلمداد شده است.

کتاب پیشگیری از جرم از منظر نهج البلاغه و صحیفه سجادیه (Crime prevention from the perspective Nahj al-balaghah Al-Sahifa al-Sajjadiyya) مناسب چه کسانی است؟

مطالعه این کتاب به تمامی حقوق‌دانان، وکلا، دانشجویان و پژوهشگران رشته حقوق پیشنهاد می‌گردد.

در بخشی از کتاب پیشگیری از جرم از منظر نهج البلاغه و صحیفه سجادیه می‌خوانیم:

دین حقیقتی است معنوی و گوهری روحانی که با جان و دل آدمی سر و کار دارد و اگر پذیرش قلبی نسبت به آن نباشد، کردار و سلوک و رفتار دینی عاری از هویت حقیقی و به درو از اهلیت فطری دین خواهد بود. باور دینی و ایمان چیزی نیست که با اکراه و اجبار و با تهدید و تطمیع و با شدت و خشونت شکل گیرد و تداوم یابد زیرا باور دینی از سنخ دلدادگی و پیوند یافتن قلب آدمی با زیباترین جلوه رحمانیت حق یعنی دین است و اگر این زیباترین جلوه رحمانیت با اکراه و اجبار و با تهدید و تطمیع و با شدت و خشونت قلب ماهیت یابد، دیگر دلدادگی و پذیرش با همه وجود و تسلیم حقیقی و پیروی آگاهانه و انتخاب گرانه معنایی نخواهد داشت. در اموری که با جان وقلب آدمی سر و کار دارد اکراه و اجبار بی معناست و دین با قلب و جان آدمی نسبت برقرار می‌کند و از این رو، اکراه و اجبار در دین موجب آسیب اساسی به دین و دینداری است. در اموری که با جان و دل و قلب آدمی سر و کار دارد، اگر پای اکراه و اجبار به میان آید، موجب ناخواهی دل و کوری آن می‌شود و آنچه از دل کور برمی خیزد، آسیب دیده و آفت زده و بی ارزش می‌گردد.

امیر مومنان علی (ع) در این باره می‌فرمایند: «ان للقلوب شهوه و اقبالاً و ادباراً فأتوها من قبل شهوتها و اقبالها، فان القلب اذا اکره عمی؛ دل‌ها را هوایی است و روی آوردنی و پشت کردنی، پس دل‌ها را آن گاه به کار گیرید که خواهان است و روی در کار، زیرا اگر دل به ناخواه به کاری وادار شود، کور گردد.»

فهرست مطالب کتاب

فصل اول: کلیات
1-1-مقدمه
2-2- مفاهیم
2-2-1- معانی و تعاریف پیشگیری از جرم
2-2-1-1- معنای لغوی و اصطلاحی پیشگیری
2-2-1-2- مفهوم لغوی جرم و پیشگیری
2-2-1-2-1-جرم
2-2-1-2-2-پیشگیری
2-2-1-3- مفهوم اصطلاحی پیشگیری از جرم
2-2-1-3-1-مفهوم موسع پیشگیری
2-2-1-3-2-مفهوم مضیق پیشگیری
2-3- پیشگیری از جرم از منظر نظام‌های کیفری نوین و اسلام
2-3-1- پیشگیری از جرم از منظر نظام‌های کیفری نوین
2-3-1-1-مفهوم پیشگیری در جرم‌شناسی
2-3-1-2- مفهوم پیشگیری در سیاست جنایی
2-4- مفهوم پیشگیری از جرم از منظر اسلام
2-4-1-پیشگیری از جرم از منظر قرآن
2-4-2- پیشگیری از جرم از منظر معصومین
2-5- فرآیند پیشگیری از جرم
2-5-1- فرایند پیشگیری از جرم در نظام‌های کیفری
2-5-1-1- شناسایی مساله جرم و تعیین اهداف کاهش جرم
2-5-1-2- آسیب‌شناسی علل جرم
2-5-1-3- انتخاب اقدامات ویژه و ارایه راه‌حل‌های عملیاتی کاربردی (مداخله)
2-5-1-4- اجرای تدابیر پیشگیری
2-5-1-5- بازخوردگیری، نظارت و ارزیابی
2-5-2-فرایند پیشگیری از جرم از منظر اسلام
2-5-2-1- پیشگیری اولیه از جرم
2-5-2-2- پیشگیری ثانویه از جرم
2-6- انواع و تاریخچه پیشگیری از جرم
2-6-1- انواع پیشگیری از جرم
2-6-1-1- پیشگیری‌های متداول
2-6-1-2- پیشگیری از بزهکاری اطفال و پیشگیری از بزهکاری عمومی
2-6-1-3- پیشگیری عمومی و پیشگیری اختصاصی
2-6-1-4- پیشگیری انفعالی و پیشگیری فعال
2-6-1-5- پیشگیری اولیه، ثانویه و ثالث
2-6-1-5-1-پیشگیری اولیه
2-6-2- پیشگیری‌های جدید
2-6-2-1--پیشگیری‌های غیرکیفری
2-6-2-2-پیشگیری اجتماعی
2-6-2-3-پیشگیری وضعی
2-6-2-4- پیشگیری‌های کیفری
2-6-2-5-پیشگیری عام
2-6-2-6- پیشگیری خاص
2-7- تاریخچه پیشگیری از جرم
2-7-1- پیشگیری از جرم در اندیشه‌های باستان
2-7-1-1- پیشگیری از جرم در دوران باستان
2-7-1-2- پیشگیری از جرم در قرآن
2-7-2- تاریخچه پیشگیری جرم‌شناختی و پیشگیری وضعی
2-7-2-1-تاریخچه پیشگیری جرم‌شناختی
2-7-2-2- تاریخچه پیشگیری وضعی از جرم
2-8- اصول و مبانی پیشگیری از جرم
2-8-1- اصول پیشگیری از جرم در فقه شیعه
2-8-1-1- اصل مشروعیت روش‌ها
2-8-1-2- لزوم توجه به نقش دین در پیشگیری
2-8-1-3- پیشگیری از جرم، وظیفه‌ای همگانی
2-8-2-مبانی پیشگیری از جرم
2-8-2-1- مبانی نظری پیشگیری کیفری
2-8-2-2- مبانی نظری پیشگیری اجتماعی
2-8-3- مبانی نظری پیشگیری وضعی
2-9- جایگاه و اهمیت و ضرورت پیشگیری از جرم در نظر امام علی (ع)
2-10- اصول حاکم بر پیشگیری از جرم در نظر امام علی (ع)
2-10-1- عدالت
2-10-2- نفی اکراه و اجبار در دین و دینداری
فصل دوم: پیشگیری از جرم درنهج البلاغه
3-1 مقدمه
3-2- پیشگیری اجتماعی
3-2-1- پیشگیری اجتماعی در نظام‌های حقوقی
3-2-1-1-پیشگیری‌ جامعه‌مدار
3-2-1-2- پیشگیری‌ رشدمدار
3-2-2- عوامل موثر در پیشگیری اجتماعی
3-2-2-1- رسانه‌ها
3-2-2-2- آموزش
3-2-2-3- اعتقادات اخلاقی و مذهبی
3-2-3- مزایا و معایب پیشگیری اجتماعی
3-2-3-1- مزایای پیشگیری اجتماعی
3-2-3-2- معایب پیشگیری اجتماعی
3-3- پیشگیری اجتماعی از منظر امام علی (ع)
3-3-1- مولفه‌های فردی پیشگیری اجتماعی
3-3-1-1- توجه به تقوا و ایمان
3-3-1-2- اخلاق فاضله
3-3-1-3-اصلاح ارتباطات اجتماعی
3-3-2- مولفه‌های حکومتی پیشگیری اجتماعی
3-3-2-1- امر به معروف و نهی از منکر
3-3-2-2- ارتقای آگاهی‌های عموم جامعه
3-3-3- تامین نیازهای اساسی
3-4- پیشگیری وضعی
3-4-1- پیشگیری وضعی در نظام‌های حقوقی
3-4-1-1- ویژگی‌ها و شیوه‌های پیشگیری وضعی
3-4-1-2- مزایا و معایب‌ پیشگیری‌ وضعی
3-5- پیشگیری وضعی از منظر امام علی (ع)
3-5-1- راهبردهای پیشگیری وضعی ناظر به بزهکار
3-5-1-1- نظارت و کنترل بزهکار
3-5-2- ایجاد جرایم بازدارنده
3-5-3- معرفی مجرمان خطرناک و شیوه‌های آنان
3-6- راهبردهای پیشگیری وضعی ناظر به بزه‌دیده
3-6-1- ایجاد فرهنگ ستم ناپذیری در جامعه
3-6-2- ایجاد تمهیدات در حمایت از بزه‌دیده
3-7- راهبردهای پیشگیری وضعی ناظر به محیط
3-7-1- از بین بردن اسباب ارتکاب جرم
3-7-2- کنترل مکان ارتکاب جرم‌
3-7-3- محافظت از آماج‌های جرم
3-8- اصول پیشگیری وضعی از منظر امام علی (ع)
3-8-1- اصل مشروعیت روش‌ها
3-8-2- لزوم رعایت آزادی‌های مشروع
3-8-3- لزوم اندیشیدن تدابیر گوناگون
فصل سوم: پیشگیری از جرم در صحیفه سجادیه
4-1- مقدمه
4-2- مبانی تربیتی در صحیفه سجادیه
4-2-1- خود دوستی (حب ذات)
4-2-2- خداخواهی و خداجویی
4-2-3- دنیادوستی
4-2-4- غفلت
4-3- اصول تربیتی در صحیفه سجادیه
4-3-1- اصل کنترل و هدایت
4-3-2- اصل تقوا
4-3-3- اصل تذکر
4-3-4- اصل زهد
4-4- روش‌های تربیتی در صحیفه سجادیه
4-4-1- روش شناختی
4-4-2-روش گرایشی
4-4-3- روش رفتاری
4-5- اهداف تربیتی در صحیفه سجادیه
4-5-1- اهداف تربیتی صحیفه در خصوص ارتباط انسان با خدا
4-5-2- اهداف تربیتی صحیفه در خصوص ارتباط انسان با خود
4-5-3- اهداف تربیتی صحیفه در خصوص ارتباط انسان با دیگران
نتیجه گیری، اظهارنظر و پیشنهاد
قانون پیشگیری از وقوع جرم
آئین‌نامه کمیسیون عفو و تخفیف مجازات محکومین
آیین‌نامه میانجی‌گری در امور کیفری
آئین نامه جبران خسارت ناشی از بازداشت
آئین نامه دادسراها و دادگاه‌های ویژه روحانیت
آیین نامه اجرایی ماده (79) قانون مجازات اسلامی
آیین‌نامه سجل قضایی مصوب
آیین‌نامه اجرایی احراز عنوان ضابط دادگستری
دستور العمل ساماندهی زندانیان و کاهش جمعیت کیفری زندانها
‌قانون تشدید مجازات ربایندگان اشخاص
قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری
قانون جرائم رایانه‌ای
قانون حمایت قضائی از بسیج
قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم
قانون مجازات استفاده‌کنندگان غیرمجاز از آب، برق، تلفن، فاضلاب و گاز
قانون مجازات استفاده غیرمجاز از عناوین علمی
‌قانون مجازات انتشار و افشای اسناد محرمانه و سری دولتی
قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح
‌قانون وظایف و اختیارات رئیس قوه قضائیه
قانون نظارت بر رفتار قضات
‌قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی ‌مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام اسلامی
قانون تشدید مجازات محتکران و گرانفروشان مصوب (1367/01/23)
قانون مجازات خودداری از کمک به مصدومین و رفع مخاطرات جانی – مصوب 1354