معرفی و دانلود کتاب نقش دادگاه‌های داخلی در داوری تجاری بین‌المللی

معرفی کتاب نقش دادگاه‌های داخلی در داوری تجاری بین‌المللی

پریسا منصوری در کتاب نقش دادگاه‌های داخلی در داوری تجاری بین‌المللی، به بررسی نوعی داوری می‌پردازد که از واحد‌های مستقل و مختلف سیاسی تشکیل می‌شود و در تجارت امروزه یک روش معمول در حل و فصل اختلافات بین‌المللی به شمار می‌رود.

داوری از نظر حقوقی و قواعد دادرسی مدنی به مفهوم حل کردن خصومت به وسیله‌ی غیر قاضی و بدون رعایت تشریفات رسمی و آیین دادرسی است و به شخصی که به این عمل اقدام می‌کند «داور» می‌گویند. در گذشته دادگاه‌ها، داوری را رقیب خود می‌دانستند و به این دلیل از انواع دلایل برای مداخله در کار داوران و احکام صادره از جانب آن‌ها استفاده می‌کردند.

اما امروزه این تمایل دادگاه‌ها نسبت به داوری تغییر کرده است و دادگاه‌ها در اختلافات تجاری از داوری استقبال می‌کنند و ارجاع به داوری را تشویق کرده و در صورت وجود توافقنامه‌ی معتبر داوری، از رسیدگی به موضوع متنازع فیه خودداری می‌نمایند و حتی اگر رسیدگی‌های قضایی را آغاز کرده باشند آن را متوقف می‌کنند. به عبارت دیگر در این زمینه برخلاف گذشته همکاری و تعاون به وجود آمده است.

در حال حاضر روند داوری، به خصوص در دعاوی تجاری بین‌المللی، به طور چشم‌گیری در حال گسترش است؛ به صورتی که می‌توان گفت این نهاد، به سوی شکل‌گیری پدیده‌ی حقوقی پیچیده‌ای که ابعاد مختلفی دارد و خودگردان نیز است، پیش می‌رود؛ حتی می‌توان ادعا کرد که در حوزه‌ی تجارت بین‌الملل، جایگزین رسیدگی قضایی شده است.

این در حالی است که در هر نظام حقوقی، دادگاه‌های ملی وجود دارند که دارای سازمان مشخصی هستند، مرجع حل و فصل اختلافات و احقاق حق به شمار می‌روند و از قدرت الزام کننده و اجباری برخوردارند که مستقیماً از حاکمیت ناشی می‌شود و بدین وسیله می‌توانند دستورات و احکام خود را با استفاده از قوه‌ی قهریه‌ای که در اختیار دارند، به مرحله اجرا در آورند.

افزایش مراجعه به داوری بین‌المللی، در دعاوی تجاری، باعث شده است که اغلب کشورها، خصوصاً آن دسته از کشورهایی که در امر تجارت فعال هستند، قوانین و مقررات خاصی را در مورد داوری وضع نمایند. حتی در سطح بین‌المللی نیز، کنوانسیون‌های متعددی در این خصوص مورد توافق کشورها قرار گرفته و درحال حاضر در حال اجرا است. این موارد علاوه بر پیش‌بینی ارجاع اختلاف به داوری است که در معاهدات دو جانبه یا چند جانبه میان کشورها مورد توافق قرار گرفته است.

در بخشی از کتاب نقش دادگاه‌های داخلی در داوری تجاری بین‌المللی می‌خوانیم:

داوری که در ابتدا دادور بوده است در طی زمان و با حذف «دال» تبدیل به داور شده است و در لغت به مفهوم قضاوت کردن، حکم کردن میان دو خصم آمده است. از داوری تعاریف متعددی ارائه شده است: برخی صاحبنظران در تعریف داوری بیان داشته است که داوری نهادی است که از طریق آن شخص ثالث اختلاف مطروحه میان دو یا چند شخص را در مقام اجرای مأموریت قضایی که توسط آنان به وی اعطاء شده حل و فصل می‌کند. بعضی از مؤلفان در بیان تعریفی که جامع و مانع باشد، آن را رفع اختلاف از طریق رسیدگی و صدور حکم توسط اشخاصی که اطراف دعوی معمولاً آن‌ها را به تراضی انتخاب می‌کنند یا مراجع قضایی به نمایندگی از سوی اطراف دعوی برمی گزینند، نامیده‌اند.

قانون آیین دادرسی مدنی داوری را تعریف نکرده است؛ اما در بند «الف» ماده 1 قانون داوری تجاری بین‌المللی، داوری تعریف شده است. در این بند آمده است: «داوری عبارت است از رفع اختلاف بین متداعیین در خارج از دادگاه به وسیله شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی مرضی‌الطرفین و یا‌انتصابی.» تعریفی که در این بند از داوری ارائه شده است، تعریفی مانع نیست. این بند، داوری را رفع اختلاف در خارج از دادگاه دانسته است. در بند «ه» همان ماده دادگاه این‌گونه تعریف شده است: «منظور از ‌دادگاه در این قانون یکی از دادگاه‌های تشکیلات قضایی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.»

با توجه به تعریفی که در این بند از دادگاه به عمل آمده است، رسیدگی در مراجعی اداری مانند هیأت‌های حل اختلاف و کمیسیون رسیدگی به اختلاف گمرکی و کمیسیون‌های مذکور در مواد 77، 99 و 100 قانون شهرداری‌ها و نیز مراجع قضایی غیردادگستری مانند هیأت تشخیص و هیأت حل اختلاف مذکور در قانون کار نیز مشمول عنوان داوری قرار می‌گیرند، در حالیکه بدیهی است که مراجع مزبور از شمول عنوان داوری خارج‌اند. مراجع مزبور، مراجعی استثنائی هستند که احکام و قواعد رسیدگی خاص خود را دارند و رسیدگی ایشان به اختلافات متداعیین، نیاز به توافق و تراضی طرفین ندارد.

فهرست مطالب کتاب

فصل اول: کلیات
فصل دوم: نقش دادگاه‌های داخلی در داوری تجاری بین‌المللی پیش از مداخله داور
فصل سوم: نقش دادگاه‌های داخلی در داوری تجاری بین‌المللی در جریان داوری
فصل چهارم: نقش دادگاه‌های داخلی در داوری تجاری بین‌المللی بعد از صدور رأی داوری
فصل پنجم: نتیجه‌گیری
فهرست منابع و مآخذ