معرفی و دانلود کتاب نامه‌ها و ملاقات‌ها: لاکان بدون فروید، با دلوز، از دریدا و جویس

معرفی کتاب نامه‌ها و ملاقات‌ها: لاکان بدون فروید، با دلوز، از دریدا و جویس

انقلابی بودن، به شهامت برای مواجهه با سنت و دگرگون کردن آن ارتباط دارد. کتاب نامه‌ها و ملاقات‌ها، نوشته‌ی شهریار وقفی‌پور، اثری است که به آرای لاکان (فیلسوف و روانکاو برجسته‌ی فرانسوی) و تمایز آن‌ها از آرای فروید – کسی که به عنوان پدر این علم شناخته می‌شود – می‌پردازد و انقلاب لاکان را در این حوزه به تصویر می‌کشد.

درباره‌ی کتاب نامه‌ها و ملاقات‌ها

زیگموند فروید با پژوهش‌های خود توانست شاخه‌ی جدیدی از علم روانشناسی را تأسیس کند؛ شاخه‌ای که روانکاوی نام گرفت و تحولات بسیاری را در فلسفه، روان‌شناسی و حتی ادبیات به وجود آورد. پس از زیگموند فروید، متفکران برجسته‌ی بسیاری چون یونگ و لاکان، در این حوزه‌ی نظری جدید دست به پژوهش و نظریه‌پردازی زدند و هرکدام در مواجهه‌ با فروید، هم از او اثر پذیرفتند و هم به بررسی دوباره‌ی آرای او پرداختند.

کتاب نامه‌ها و ملاقات‌ها، اثری است که به آرای ژاک لاکان می‌پردازد و در هشت بخش، مفاهیمی را بررسی می‌کند که باعث تمایز آرای او از آرای فروید می‌شوند. شهریار وقفی‌پور، مفاهیمی را مورد مطالعه قرار می‌دهد که در روان‌کاوی از جایگاه مهمی برخوردارند؛ اما درمورد آن‌ها، میان دو متفکر برجسته‌ی این حوزه، یعنی فروید و لاکان، اختلاف وجود دارد.

در فصلی از کتاب، به این موضوع پرداخته می‌شود که چگونه جیمز جویس، نویسنده‌ی ایرلندی، در کتاب احیای فینه‌گن‌، با ترجمه‌ی همه‌ی زبان‌ها به یک زبان، راهی جدید را در پیش می‌گیرد و از معنی فراتر می‌رود تا معنی را به سطح نوشتار بر‌کشد؛ به عبارت دیگر، از راهی متفاوت به نتیجه‌ی روان‌کاوی – یعنی عمل در سطح ساختارها - می‌رسد. این راه جدید، برای لاکان، اهمیتی ویژه پیدا می‌کند و او را به این فکر وامی‌دارد تا روانکاوی را از ساحت منطق، به ساحت شعر برساند. بنابراین، تأثیرپذیری لاکان از جویس و همچنین استفاده‌ی او از روش دیالکتیک هگل و زبان‌شناسی سوسور، باعث می‌شود که او به شکلی متفاوت از متفکران پیش از خود با سنت روانکاوی مواجه ‌شود و حتی از آن فراتر ‌برود.

نویسنده‌ی کتاب، شهریار وقفی‌پور، در این کتاب با توجه به فلسفه‌ی مدرن و سنت روانکاوی، سعی دارد از خلال لاکان و مواجهه‌ی او با فروید، مفاهیم روانکاوی را بررسی و دوباره به شکلی بازنویسی کند که به بهترین شکل با زندگی امروز ما و اقتضائات آن سازگاری داشته باشند و بتوانند بیش از گذشته، توضیح درخوری را در باب زندگی انسان امروز فراهم کنند.

کتاب نامه‌ها و ملاقات‌ها برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای کسانی که به مطالعه‌ی فلسفه‌ی جدید، روانشناسی و روانکاوی علاقه دارند، مناسب است. همچنین، خوانندگان ادبیات و نقد ادبی، از مواجهه با این اثر لذت خواهند برد.

با شهریار وقفی‌ پور بیشتر آشنا شویم

شهریار وقفی‌پور (1356) نویسنده، شاعر، مترجم، منتقد ادبی است. از رمان‌های او می‌توان به ده مرده، طرح کودتا در سه ضرب و کتاب اعتیاد اشاره کرد. او همچنین در زمینه‌ی روانکاوی، موفق به نگاشتن آثاری تحت عنوان نامه‌ها و ملاقات‌ها، هیولا و ایده‌ی روانکاوی شده است. شهریار وقفی‌پور، عناوینی چون عضویت در هیئت داوران جایزه‌ی ادبی احمد شاملو و جایزه‌ی ادبی والس را در کارنامه‌ی خود دارد.

در بخشی از کتاب نامه‌ها و ملاقات‌ها می‌خوانیم

آیا در اینجا نمی‌توان به موازات انقلاب فرویدی از انقلاب لاکانی سخن گفت، آن هم انقلابی که در کنش انحلال مدرسۀ روان‌کاوی لاکان توسط خودش در سال 1981 علامت‌دار می‌شود؟ آیا باید این انحلال را در چهارچوب نوعی برش (cut)، در تقابل با پیوستگی (continuity) تعالیمِ سی‌سالۀ سمینارها ملاحظه کرد؟ اما اگر قرار بر صورت‌بندیِ برش باشد، لزوماً پیش از آن، باید پیوستگی‌ای باشد. در کار لاکان، این پیوستگی برآمده از وفاداری لاکان به سنتِ دکارتی است، وفاداری به عقل (reason). در چنین حالتی، برش نیز به یک راه‌حل (solution) تغییر شکل می‌دهد و از این منظر است که از انحلال (dissolution) در چهارچوب راه‌حل سخن می‌گوید و از هم‌ریشگی آن با تصمیم و عزم اکید (resolution) سخن می‌گوید. چنان‌که میلر در باب تعالیم نهایی لاکان می‌گوید:

توپولوژی پیکربندی‌هایی از گواهی متفاوت در اختیارمان می‌نهد، بدون احتیاج به برنهادن ناپیوستگی. توپولوژی امکان آن را برای تزهای لاکان فراهم می‌آورد که معکوس (reversed) شوند، بدون گسستگی، بدون حل پیوستگی، بدون آنکه لازم باشد از عدم انسجام سخن گفت. ساده‌ترین نمونه از فیگورهای توپولوژیکی نوار موبیوس است که امکان گذر به سویۀ دیگر (reverse side) را در عین پیوستگی فراهم می‌آورد...

به عبارت بهتر، راه‌حل نوعی کنش آشکارگی یا گشودن کلاف (unraveling) است. تنها در معنایی مجازی نیست که راه‌حل به‌معنای عزمی است که نوعی نتیجه (result) تولید می‌کند. لاکان در تعالیم نهایی‌اش به نتیجه‌ می‌رسد. او از فیگور گره‌ها سود می‌جوید، از فیگور گره زدن، از گرهی تقلیل‌ناپذیر در مقام ساختار که آن نتیجۀ مورد بحث را می‌رساند. اما این گره حل‌ناشدنی خود نوعی گره‌گشایی (denouement) است و اگر بخواهیم این راه‌حل را در چهارچوب نوعی رابطه بازنمایی کنیم، آنگاه باید گفت دغدغۀ نهایی لاکان چیزی نبود جز جدا ساختن خود از کلاف (untangling) فروید.

لاکان نظریۀ تکامل داروین را به این صورت می‌خواند که انسان حیوانی بود که در عدم هماهنگی با پیرامونش یا همان طبیعت بود. به همین دلیل فرضیۀ پیش‌رسیِ نوزاد انسان در شکل‌گیری نظریۀ «مرحلۀ آیینگی» لاکان نقش یک اصل موضوعه را ایفا می‌کند که ضرورت سروری یافتن بر محیط و تکوین خود ایده‌آل (ideal ego) از آن نتیجه می‌شود. فعلاً توضیح شکل‌گیری «خود» را کنار می‌نهیم و به منطق جنسیت‌یابی بازگردیم.

فهرست مطالب کتاب

در باب بازی لنگه بازی (The Stocking)
کارآگاه فرویدی و کارآگاه لاکانی
صحنۀ جنایت و صحنۀ اولیه
اضطراب
لاکان و جویس
لاکان منهای فروید
عشق به مثابه تکرار تصویر
فرمول رستگاری: انقلابی یا عاشق؟
کتابنامه