معرفی و دانلود کتاب میراث از دست‌ رفته

معرفی کتاب میراث از دست‌ رفته

همراه با کران دسای در کتاب میراث از دست‌ رفته، شاهد از بین رفتن میراث مردم هند بعد از رفتن انگلیسی‌ها می‌شویم. این میراث تمام دارایی با ارزش آنان بود که حدود یک قرن تحت سلطه انگلستان در آمد.

کتاب میراث از دست‌ رفته (The inheritance of loss) دومین کتاب خانم کران دسای، نویسنده هندی است که در سال 2006 و هفت سال بعد از اولین رمان وی «همهمه در باغ سیب گوآوا» منتشر شد و جوایزی از جمله جایزه «من‌بوکر» را در سال 2006 نصیب خود کرد.

کلمه میراث اغلب به معنی چیزی با ارزش است که بعد از مرگ کسی به بازماندگانش می‌رسد و البته گاهی هم رفتگان دیون و وام‌های خود را برای بازماندگان خود به ارث می‌گذارند. میراث اجتماعی و فرهنگی کشورهای مستعمراتی، بخصوص شبه قاره هند که حدود یک قرن تحت سلطه انگلستان بود، غارت ثروت‌های ملی و منابع طبیعی، بی‌هویتی، احساس حقارت و وابستگی به غرب بوده است. میراث مردم هند، بعد از رفتن انگلیسی‌ها همه چیزهایی بود که از دست داده بودند. «ببرها و پلنگ‌های جنگل‌های آن‌ها شکار شدند، اما موش‌ها که همچنان همه چیز را می‌جوند برای نسل‌های بعدی به جا مانده‌اند...» میراث آن‌ها جنگ‌های استقلال طلبانه در گوشه و کنار هند، برای گرفتن حق خود از سرزمین بزرگ مادری بود.

«چرا نباید زبان نپالی در مدارس آموخته شود؟»

«چون در آن صورت آن‌ها هم کم‌کم مدعی ایالتی مستقل می‌شوند. همه هم از یکدیگر یاد می‌گیرند. نپالی‌ها از سیک‌ها و مردم خارکند، بودلند، تریپورا، میزورام، مانی‌پور، کشمیر، پنجاب، آسام... »

«گورکاها» مردم نپالی هستند که به خاطر مهارت‌های جنگی و دلاوری معروفند، سلاح مخصوص آن‌ها چاقویی بلند و لبه پهن و کمی منحنی است به نام «کوکری»، آن‌ها چندین نسل است که در بخش‌هایی از شمال هند زندگی می‌کنند. در زمان استعمار در ارتش انگلستان و برای انگلستان در آسیا، اروپا، آفریقا و در جنگ‌های اول و دوم جهانی جنگیده‌اند، و پس از استقلال هند در سال 1947، عده‌ای از آن‌ها در ارتش انگلستان باقی ماندند، که امروز نیز گروهان مخصوص گورکاها در ارتش انگلستان همچنان وجود دارد و گروهی در هند ماندند و به ارتش هند پیوستند و برای هند جنگیدند. گورکاها اکثریت مردم منطقه شمالی بنگال غربی، یعنی دارجیلینگ و کالیم پانگ و دامنه‌های اطراف آن جا را تشکیل می‌دهند، در حالی که با آن‌ها مثل یک اقلیت رفتار می‌شد، زبان آن‌ها در مدارس تدریس نمی‌شد، مشاغل دولتی به آن‌ها نمی‌دادند و آن‌ها در فقر و در آلونک‌های کاه گِلی زندگی می‌کردند.

جنبش ملی آزادی بخش گورکاها (GNLF) که حزب سیاسی گورکاها در شمال غربی ایالت بنگال است، در سال 1980 و به رهبری سوباشی گیسینگ شکل گرفت و طی دهه هشتاد، افراد این جنبش برای بدست آوردن ایالتی مستقل به نام گورکستان یا سرزمین گورکاها، دست به شورشی خشونت‌آمیز زدند. این شورش در سال‌های 86-1985 به اوج خود رسید و سرانجام در سال 1988 گورکاها با امضاء قطع نامه‌ای سلاح‌های خود را تحویل دادند، ادعای ایالتی مستقل را رها کردند و در عوض صاحب سفارت خودمختار گورکا در دارجیلینگ شدند...

خانم دسای، کتاب میراث از دست رفته را، که وقایع آن در سال‌های 86-1985 رخ می‌دهند، با الهام از این حوادث و با ظرافت و دقت یک نویسنده ماهر و متعهد نوشته است.

قاضی جموبای پاتل، قاضی باز نشسته دیوان عالی کشور، آشپز او و نوه‌اش سای، سه نسلی هستند که با هم در عمارت چوآیو، که بزرگترین خانه در کالیم پانگ است و در دامنه هیمالیا قرار دارد، زندگی می‌کنند. قاضی امیدوار است در این خانه بتواند در کشور خویش مثل یک بیگانه زندگی کند. میزان سر سپردگی او به غرب از همه بیشتر است چون قدیمی‌ترین نسل است، تا جایی که به خاطر رنگ تیره پوستش از خودش متنفر است آشپز از ده سالگی برای قاضی کار می‌کند، او در ابتدا از این کار احساس حقارت می‌کرده زیرا پدرش فقط برای سفید پوست‌ها آشپزی ‌کرده است، او تنها پسرش «بیژو» را با پس اندازی که به زحمت اندوخته به آمریکا می‌فرستد تا پول در بیاورد.

آشپز شیفته آمریکا و همه چیزهای مدرن است. سای از شش سالگی در صومعه‌ای در «درادان» نزد راهبه‌های انگلیسی درس خوانده و لهجه انگلیسی دارد و هندی زیاد بلد نیست، او در یازده سالگی به دلیل مرگ پدر و مادرش (دختر قاضی) نزد قاضی می‌آید و تا شانزده سالگی نزد «نانی» خانم مسنی از ساکنین کالیم پانگ که با خواهرش «لولا» در خانه‌ای به نام «مون آمی» زندگی می‌کند، درس می‌خواند و بعد چون «نانی» دیگر چیزی ندارد که به «سای» بیاموزد، قاضی برای سای یک معلم خصوصی ریاضی به نام «جیان» که نپالی و فارغ التحصیل رشته حسابداری از کالج محلی است. استخدام می‌کند.

انسجام طرح، و درون مایه‌های کتاب میراث از دست رفته، حرکت میان گذشته و حال که بیشتر در ذهن قاضی اتفاق می‌افتد، و پیش برد هم زمان داستان ساکنین معمولی کالیم پانگ در مرز نپال و چین، و جنبش ملی آزاد بخش گورکاها که در ابتدا کسی به آن اهمیتی نمی‌دهد و حتی نمی‌فهمد آن‌ها به نپالی چه می‌گویند، و اثرات این جنبش در زندگی تک‌تک اهالی شهر... و داستان سفر پسر آشپز به آمریکا و اقامت غیر قانونی او در نیویورک و تکامل فکر و شخصیت او... بسیار با تسلط تصویر شده است. رمان با سفر آغاز می‌شود، با سفر قاضی که در بیست سالگی برای ادامه تحصیل به انگلستان می‌رود، سفری که در باز گشت از او یک غریبه کامل می‌سازد، بعد سفر دختر قاضی و شوهرش به روسیه است که منجر به مرگ آن‌ها زیر چرخ‌های بیگانگان می‌شود. «پیکسی» دختر لولا به انگلستان رفته و آن جا مانده است «مان مان» دختر خانم سن به آمریکا رفته و آن جا مانده است... . و بیژو به آخرین سفر کتاب میراث از دست رفته می‌رود. اما این سفر با تمام سفرهای دیگر فرق دارد. او عشق به وطن و به پدرش را یک لحظه از خود جدا نمی‌کند.

پرداختن دقیق به جزئیات حوادث و رفتار و گفتار و افکار شخصیت‌ها در کتاب قابل توجه است، گاهی حرکات چنان مو به‌ مو توصیف می‌شوند که خواننده بی‌اختیار آن حرکات را انجام می‌دهد، مثلا دستش را بالا می‌آورد یا سرش را می‌چرخاند، و به راحتی می‌تواند حوادث را مجسم کند. لحظات طنز در داستان کتاب میراث از دست رفته، گرچه کم‌تر هستند ولی غوغا می‌کنند. مشکلی که چه در متن انگلیسی و چه در ترجمه آن به فارسی وجود دارد، بیان یک داستان صد در صد هندی به قلم نویسنده‌ای هندی ولی به زبان انگلسی است.

کران دسای (Kiran Desai)، در پانزده سالگی به انگلستان و بعد از یک سال به آمریکا رفته و در آن جا اقامت دارد، او در دانشگاه‌های «هالینز» و «کلمبیا» در رشته نویسندگی خلاق تحصیل کرده و فارغ التحصیل شده است و کاملا به زبان انگلیسی مسلط است، او در اصل رنگ‌های بدیع، بوهای غریب، مناظر شگفت انگیز و حتی شوخی‌های بومی را به انگلیسی ترجمه می‌کند. خود خانم دزای نیز در مصاحبه‌ای به این مساله اشاره کرده و آن را برای نویسندگان هندی که هنوز مایلند خود را به جامعه غربی ارائه کنند یک ضعف می‌داند.

از جالب‌ترین نکات کتاب میراث از دست رفته این است که همه مسائل با کوچک‌ترین و بزرگترین نمونه‌هایش و به تفصیل مطرح شده‌اند... از مورچه‌ها که عقرب مرده‌ای را تکه تکه می‌کنند و به لانه می‌برند... تا سنگ‌های رودخانه تیستا و درخت‌های دامنه که با کامیون برده می‌شوند... تا قاضی که هویت و غرور همسرش را ذره ذره ویران می‌کند... تا افراد جنبش گورکا که روغن و برنج و شکر... و امنیت و آرامش را از خانه‌ها می‌برند. تا انگلستان که در زمان استعمار هویت و ثروت هند را ذره ذره غارت کرده... تا جهان اول قوی و مغرور که جهان سوم ضعیف را تاراج می‌کند و به آن تعدی می‌کند... و... «آدم‌ها که آهسته و باحوصله مثل مورچه‌ها، راه‌ها و تمدن خود را می‌ساختند... و باز دوباره با هم می‌جنگیدند، تا دوباره هر چه ساخته بودند را ویران کنند... »

همه چیز در شبکه ابریشمی تارهای عنکبوتی داستان، مثل یک ابر به دام افتاده‌اند و در نهایت خواننده شاید احساسی شبیه نانی داشته باشد. وقتی در می‌یابد زندگی ارزش و وسعت و عمق بیشتری از آن چه برای او مطرح بوده، می‌توانسته داشته باشد و فکر و احساس او می‌توانسته‌اند برتر و بهتر باشند.

در بخشی از کتاب میراث از دست رفته می‌خوانیم:

سر کرده پسرها از قاضی پرسید: تو چه جور اربابی هستی؟ هیچ خوراکی مختصری هم ندارید؟ پس یک چیز درست کنید. فکر می‌کنید. با معده‌های خالی می‌توانیم به راهمان ادامه بدهیم؟»

آشپز که شیون‌کنان التماس می‌کرد او را نکشند «پاکوراس‌ها» 22 را سرخ کرد. مخلوط آرد، شیر، و تخم‌مرغ که سبزیجات را درون آن فرو می‌کرد، وقتی در روغن داغ می‌افتاد صدای خشنی می‌داد که با شرایط موجود جور بود.

قاضی در کشویی که پر از پرده‌های زرد شده و ملحفه و دستمال گردگیری بود، با دست و به سختی به دنبال رومیزی می‌گشت. سای که دست‌هایش می‌لرزیدند، چای را در ظرفی شست و از صافی رد کرد، گرچه، اصلا بلد نبود به این روش هندی چای درست کند. او فقط بلد بود به روش انگلیسی چای درست کند.

پسرها کم‌کم با دقت و توجه بیشتر خانه را برانداز کردند و حس کردند که خانه بسیار بی‌روح و سرد و متروک است. چند تکه مبل فکسنی روکش شده، با نوشته‌های حکاکی شده که موریانه آن‌ها را خورده بود، همراه چند صندلی فلزی تاشوی ارزان قیمت در گوشه‌ای در سایه قرار داشتند، و گرچه سقف خانه به بلندی یک اثر تاریخی ملی بود و اتاق‌ها به سبک خانه‌های قدیمی ثروتمندان، بزرگ و جادار بودند و پنجره‌های بزرگ برای دیدن مناظر زمستانی داشتند، بینی پسرها از بوی گند موش مرده که از سوراخ کوچکی می‌آمد آزرده شد و جنبید.

آن‌ها به سختی و با دقت به گواهینامه‌ای که از دانشگاه «کمبریج» صادر شده بود، و کاملا پر از لکه‌های قهوه‌ای و کثیف بود، و روی دیواری که به خاطر رطوبت مثل بادبان کشتی برآمده و تبله کرده بود، آویزان شده بود نگاه می‌کردند.