معرفی و دانلود کتاب درآمدی بر درمان اعتیاد به روش سم زدایی

معرفی کتاب درآمدی بر درمان اعتیاد به روش سم زدایی

کتاب درآمدی بر درمان اعتیاد به روش سم زدایی نوشته بهاره نام یار، به بررسی پروتکل درمانی روش سم‌زدایی، معایب و محاسن آن می‌پردازد.

سم‌زدایی نخستین گام برای بیمارانی است که وارد برنامه‌های ترک مواد مخدر می‌شوند. سم‌زدایی به معنای اقدامات درمانی لازم برای رهایی از وابستگی فیزیولوژیک به مواد افیونی است. بر خلاف سم‌زدایی از الکل و سایر مواد که ‌درمان سرپایی غالبا مؤثر است‌، به عقیده برخی از محققان، سم‌زدایی سرپایی مواد مخدر با موفقیت زیادی مواجه نمی‌گردد و در صورتی که پس از سم‌زدایی‌، بیمار از شرکت فعال در گروه‌های خودیاری و پیگیری ‌درمانی خودداری نماید، اقدام‌های درمانی با موفقیت چندانی همراه نخواهد بود. به زبان ساده‌تر وقتی بدن به استفاده از دارویی عادت کرده باشد قطع دارو باعث بر هم خوردن توازن ذهنی و جسمانی بدن می‌گردد. این امر می‌تواند عوارض نامطلوبی را در پی داشته باشد و تنها می‌توان از طریق سم‌زدایی این عوارض را تحت کنترل در آورد.

سم‌زدایی به رفع اثرات انزوا طلبی و گوشه‌گیری کمک می‌کند. اما مشکلات روانی، اجتماعی و رفتاری مربوط به سوء استعمال را حل نمی‌کند. سم‌زدایی کامل یکی از مهم‌ترین اهداف برنامه‌های درمانی محسوب می‌شود و می‌توان آن را پیش شرط درمان برخی از مشکلات پزشکی دانست. سم‌زدایی روش درمانی نیست، بلکه روشی برای کنترل نشانه‌های محرومیت مواد است. سم‌زدایی را می‌توان با قطع یک باره مواد یا قطع تدریجی آن آغاز نمود. از متادون، LAAM، کلونیدین و مسکن‌ها عمدتا برای تسهیل در فرآیند سم‌زدایی هرویین استفاده می‌شود. در این بین عمدتا از متادون و بوپرونورفین استفاده می‌شود. سم‌زدایی به خودی خود باعث بهبود دراز مدت نمی‌شود. بلکه باید به آن به عنوان مراحل آماده‌سازی بیمار برای تداوم درمان حفظ وضعیت، پرهیز و تشویق به باز توانی نگریست.

به عنوان یک قاعده کلی بیمارانی که مدت وابستگی آن‌ها بیش از یک سال نبوده و یا قبلا سعی در ترک مواد نداشته‌اند انتخاب مناسبی برای درمان نگاه‌ دارنده طولانی با ترکیبات مخدر نیستند. بنابراین برنامه درمانی آنان با هدف پرهیز کامل در دو مرحله صورت می‌پذیرد. در وهله اول سم‌زدایی یعنی کنترل وابستگی ‌جسمانی انجام می‌شود و سپس اقدامات پیشگیری از عود با کمک دارو و روش‌های روانشناختی به اجرا در می‌آید.

سم‌زدایی در درمان اعتیاد یک پیش درمان محسوب می شود. سم‌زدایی روشی است که تحت بی‌هوشی و غیر بی‌هوشی برای بیماران انجام می‌شود. اما به دلیل داشتن برخی از عوارض حتما باید تحت بستری و تحت نظارت متخصصین انجام گیرد.

اعتیاد به مواد مخدر به عنوان یکی از مشکلات بهداشتی، درمانی و اجتماعی قرن حاضر شناخته شده است. اعتیاد نه تنها منجر به آسیب‌های بسیار شدید و عمیق جسمی و روانی در فرد می‌شود، بلکه آسیب‌های اجتماعی نظیر افزایش طلاق، بزهکاری، فحشا و بیکاری را نیز در بر دارد.

کوشش‌های بین‌المللی که از اواسط قرن گذشته در زمینه تحریم تولید و توزیع مواد و جلوگیری از عرضه آن‌ها به عمل آمده به دلیل منافع سرشار ناشی از قاچاق مواد مخدر، تاکنون با موفقیت همراه نبوده است. با گسترش تولید و مصرف مواد مخدر و همچنین کشف و تولید غیرقانونی مواد روان گردان ترکیبی جدید در بسیاری از نقاط جهان، پیش‌بینی می‌شود. تولید، قاچاق و مصرف مواد مخدر و عوارض جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی ناشی از آن به ویژه شیوع ایدز به عنوان یکی از مشکلات عمده جهانی در قرن بیست و یکم ادامه یابد.

بررسی‌های محدود انجام شده در زمینه میزان شیوع اعتیاد در ایران، همگی مؤید شیوع نسبتا بالای اعتیاد در کشور هستند. با در نظر گرفتن نرخ 3 درصدی رشد جمعیت در طول دو دهه گذشته و شیوع بالاتر اعتیاد در گروه سنی 25 - 18 سال، به نظر می‌رسد که پدیده اعتیاد در دهه‌های آینده تظاهر انفجارآمیزی خواهد داشت.

ارائه آمار دقیقی از تعداد معتادان کشور به دلیل آنکه در حال حاضر در جهان روش واحدی در زمینه همه‌گیری‌شناسی اعتیاد وجود ندارد عملی ناشدنی است. اما بر اساس حجم کشفیات مواد مخدر، آمار زندانیان قاچاقچی و معتاد و پذیرش معتادان در مراکز بازپروری تخمین‌هایی از تعداد معتادان در ایران ارائه گردیده است.

هم جواری کشور ایران با دو کشور اصلی تولید کننده مواد مخدر یعنی افغانستان و پاکستان، موجب گردیده تا خاک ایران بهترین راه عبور این مواد به کشورهای اروپایی باشد و در این نقل و انتقالات، مقداری از این مواد توسط افراد سودجو توزیع و پخش شده عده‌ای از افراد جامعه را به کام خود بکشاند. در صورتی که هر معتاد، به طور متوسط عضوی از یک خانواده 5 نفری باشد حداقل 10 میلیون نفر از مردم کشور ما به نوعی با مشکل اعتیاد و پیامدهای روانی اجتماعی آن روبرو هستند.

ایران از جمله کشورهایی است که از چند قرن پیش با مشکل سوء مصرف مواد‌ مخدر و اعتیاد به آن‌ها روبرو بوده و اقداماتی در جهت جلوگیری از تولید و مصرف این مواد به عمل آورده است. این اقدامات که از دوران صفویه آغاز شده بود منجر به تصویب قوانین مدونی جهت منع کشت و معامله این مواد و تعقیب کیفری یا درمان معتادان گردید. اکنون که آمار افراد گرفتار به این معضل زیاد است و بسیاری از خانواده‌ها را درگیر خود نموده است لازم است روش‌های ترک اعتیاد به صورت هر چه منسجم‌تر، کامل‌تر و منظم‌تر معرفی و ارائه گردد.

افزایش تنوع روش‌های کنترل و درمان و پراکندگی این روش‌ها ما را بر این داشت تا تا با معرفی روش‌های کنترل و ترک اعتیاد و ارائه راهکار در این زمینه سعی در یکپارچه‌سازی و انسجام هر چه بیشتر روش‌ها داشته باشیم تا کمک شایانی در این زمینه داشته باشیم. لذا این فصل با معرفی روش سم‌زدایی سعی بر بیشتر آشنا شدن افراد با این روش را دارد. لازم به ذکر است که این روش یک تعریف کلی دارد و به صورت جزء به جزء و به صورت جداگانه دارای زیر مجموعه است.

در بخشی از کتاب درآمدی بر درمان اعتیاد به روش سم زدایی می‌خوانید:

کلونیدین یک داروی ضد فشار خون غیر اوپیوئیدی است که برای کاهش علائم ترک اوپیوئیدها، با موفقیت به کار رفته است. این دارو از طریق تحریک گیرنده‌های آلفا-2 آدرنرژیک پیش‌سیناپسی ناحیه مغز میانی عمل می‌کند. بنابراین باعث کاهش پرفعالیتی نورآدرنرژیک که مسئول بسیاری از علائم بازگیری از اوپیوئیدها است می‌گردد. کلونیدین افزایش فشار خون، اتساع مردمک‌ها، تهوع، استفراغ، اسهال، و تعریق ناشی از ترک اوپیوئیدها را از بین می‌برد ولی تأثیر ناچیزی در کاهش دردهای عضلانی، بی‌خوابی و ولع مصرف دارد. بعضی از بیماران به مصرف کلونیدین بسیار حساس هستند و حتی با مقادیر جزیی، دچار کاهش شدید فشار خون می‌گردند.

کلونیدین مزایای متعددی نسبت به متادون دارد. از جمله اینکه باعث تحمل شبه ‌اوپیوئیدی و وابستگی فیزیکی نمی‌شود. به علاوه بیمارانی که دوره بازگیری با کلونیدین را به طور کامل پشت سر گذاشته‌اند، می‌توانند بلافاصله تحت درمان با یک آنتاگونیست اوپیوئیدی (مثل نالترکسون) قرار گیرند. میزان موفقیت آن را در بیماران بستری 90 - 80% گزارش نموده‌اند. در این روش از کلونیدین به عنوان داروی غیرمخدر در درمان استفاده می‌شود. این دارو با تأثیر بر گیرنده‌های خاصی در مغز و سایر قسمت‌های بدن سبب کاهش علایم ناخوشایند ترک می‌شود. به همراه کلونیدین داروهایی به صورت کمکی برای کاهش درد، بهبود خواب، کاهش علایم آبریزش بینی، دل پیچه و... تجویز می‌شود. در این روش بهتر است فرد برای مدت کوتاهی به استراحت بپردازد تا علایم قابل تحمل باشد. این درمان برای مصرف کنندگان کم تا متوسط تریاک توصیه می‌شود. در این نوع سم‌زدایی بیمار مصرف مواد را قطع کرده و علایم خماری با استفاده از داروهای مختلف که توسط پزشک تجویز می‌شود کم می‌شود. داروی اصلی که برای این نوع سم‌زدایی استفاده می‌شود کلونیدین است. این نوع سم‌زدایی برای مصارف کم و سبک مواد و بیشتر بر اساس تمایل بیمار توسط پزشک دوره دیده و با تجربه مورد استفاده قرار می‌گیرد. بعد از سم‌زدایی خود به خودی این نوع سم زدایی از نظر سختی و پر دردسر بودن در مرتبه دوم قرار دارد.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
مقدمه
فصل اول: تاریخچه
تاریخچه
تعاریفی از سم زدایی
انواع سم زدایی از نظر ساختار
فصل دوم: پروتوکل درمانی روش سم زدایی
شاخص‌های موفقیت مرحله سم زدایی و پایدارسازی
1- سم زدایی خود به خود
2- سم زدایی با آگونیست‌های آلفا آدرنرژیک مانند کلونیدین
سم زدایی با داروهای آگونیست افیونی (متادون)
سم زدایی با داروهای آنتاگونیست افیونی (روش سریع RD و فوق سریع یا UROD) با نالتروکسان و نالوکسان
1-5- سم‌زدایی سریع
2-5- سم‌زدایی فوق سریع UROD
دلایل استقبال از روش سم زدایی فوق سریع
تفاوت روش‌های سم زدایی
شباهت‌های روش‌های سم زدایی
فصل سوم: معایب و محاسن سم زدایی
سم زدایی خود به خودی
سم زدایی با کلونیدین
سم زدایی با داروهای مخدر مانند متادون و بوپرونورفین
مزایای سم زدایی سریع
مزایای سم زدایی فوق سریع
معایب سم زدایی
عوارض سم زدایی فوق سریع (UROD)
عوارض داروی نالترکسون
فصل چهارم: اصطلاحات تخصصی مربوط به فصل
فصل پنجم: پیشنهادات و انتقادات به روش سم زدایی
پیشنهادات به روش سم زدایی
انتقادات به روش‌های سم زدایی
منابع و ماخذ