معرفی و دانلود کتاب جستجوی اطلاعات از نیاز تا باور

معرفی کتاب جستجوی اطلاعات از نیاز تا باور

کتاب جستجوی اطلاعات از نیاز تا باور نوشته‌ی حمید کشاورز، حاصل مطالعات و مقالات چند ساله در حوزه جستجوی اطلاعات، زمینه‌های کاربردی و پژوهشی مرتبط با آن است که به ارائه چارچوب‌های نظری و کاربردی مرتبط با آن می‌پردازد.

جستجوی اطلاعات در زمانی نه چندان دور اغلب در نهادهای علمی و آموزشی، به خصوص در کتابخانه‌ها اهمیت فراوان داشت. امروزه، اما تقریبا تمامی نهادهای اجتماعی و حتی همه افراد به گونه‌ای درگیر آن هستند. دلیل اصلی آن پیدایش و گسترش رسانه‌ها، فناوری‌ها و محتواهای اطلاعاتی و ارتباطی جدید (به ویژه از نوع الکترونیکی)، اطلاعاتی شدن اجتماع و اهمیت محتوا برای همگان است.

این روزها بسیاری از خدمات و کالاها اطلاعاتی شده است. ابزارهای دسترسی به اطلاعات از تلفن همراه و رایانه گرفته تا وسایل متنوع دیگر سبب شده است تا همه بتوانند به اطلاعات مورد نیازشان به سرعت و سهولت دسترسی یابند. از این رو دسترسی به اطلاعات، نیازی اساسی و همگانی شده است. همه این‌ها در کنار گسترش شبکه‌های ارتباطی به‌ خصوص اینترنت تحولات مثبت زیادی را در دسترسی به اطلاعات ایجاد کرده. با این حال، چالش‌های زیادی باقی مانده که باید برای آن‌ها راه حل بهتری ایجاد شود. چالش‌هایی چون سازماندهی اطلاعات، حقوق نسخه‌‌برداری، امنیت اطلاعات، صحت اطلاعات، کیفیت اطلاعات، ریزش اطلاعات، آلودگی اطلاعات، طراحی رابط کاربر مناسب، آموزش سواد اطلاعاتی، زیرساخت‌های اطلاعاتی و ارتباطی، و د‌ه‌ها مسئله دیگر که همگی بر دسترسی به اطلاعات و جستجو و بازیابی آن‌ها تاثیرگذارند.

جنبه دیگری از مسائل مربوط به بازیابی اطلاعات به عوامل انسانی مربوط می‌شود: هم ارائه کنندگان خدمات اطلاعاتی و هم کاربران، که موضوع پژوهش‌های بسیار بوده است. همه تلاش نظام‌های اطلاعاتی، پاسخگویی به نیاز اطلاعاتی کاربران و جلب رضایت آن‌هاست. گوناگونی افراد و نیازهایشان، مشاغل مختلف، خصوصیات فردی و شخصیتی متفاوت، شرایط اجتماعی و اقتصادی گوناگون و ده‌ها مسئله دیگر حوزه‌های پژوهشی جدیدی ایجاد کرده است که رفتار اطلاعاتی، رفتار جستجوی اطلاعات، رفتار اطلاعاتی انسان، تعامل انسان - رایانه و تعامل انسان - اطلاعات از جمله آن‌هاست.

در بخشی از کتاب جستجوی اطلاعات از نیاز تا باور (Information seeking) می‌خوانیم:

امکان کاوش در محتوای مجلات اینترنتی و نیز کاوش در فهرست‌های جاری موسسه اطلاعات علمی با امکان مرور، جزو تسهیلاتی است که امروزه برای انتخاب وجود دارد. انتخاب می‌تواند هم در شماره‌های منفرد مجلات، مجموعه‌های فهرست ناشران، کتاب‌شناسی‌ها، نمایه‌ها، چکیده‌ها و هم در نمایه‌های درهم کرد همان منابع اتفاق افتد. هر دو رویکرد باید در سیستم بازیابی پیش‌بینی شود تا امکان بررسی محتوای منابع منفرد برای برخی ایجاد شود که از نیازهایشان اطمینان ندارند یا نیازهایشان با پیشرفت پژوهش توسعه یافته است یا اینکه به نمایه نامه‌ها اعتماد ندارند و دیگرانی که می‌خواهند از نمایه در همکرد استفاده کنند هر دو زمینه موجود باشد.

برای تحقق رویکرد نخست، سیستم باید به گونه‌ای طراحی شود که اجازه حرکت مداوم بین منابع مختلف میسر باشد که می‌تواند مجلات، فهرست ناشران، مجموعه گزارش‌های همایش‌ها، نوشتارهای آزمایشگاهی، گزارش‌های کار یا دیگر اشکال باشند و در پایگاه اطلاعاتی نگهداری می‌شوند. این رویکرد انتخاب نیاز به این دارد که منابع، کم و بیش در شکل و ترتیب اصلی‌شان به منظور کاوش ترکیب شوند. مثلا اگر جستجوگری متمایل به مطالعه مجله‌ای خاص در چند سال باشد با استفاده از رویکرد اول بتواند محتوای مجله را بررسی کند. این حالت جزو ویژگی‌های پیچیده سیستم بازیابی نیست. تنها چیز مورد نیاز این است که باید مقالات هر شماره از مجله با هم قابل شناسایی و ارائه باشد. جستجو‌گر باید بتواند به سراغ شماره‌های بعدی مجله رفته و کل شماره‌های منتشر شده را پیگیری یا منابع مورد علاقه‌اش را پیدا کند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
فصل 1: جستجوی اطلاعات: چارچوب نظری و مفهومی
فصل 2: جستجوی اطلاعات و محیط‌های جدید اطلاعاتی
فصل 3: نیازهای اطلاعاتی: مفهوم و ابعاد
فصل 4: مدل‌سازی و جستجوی اطلاعات
فصل 5: جستجوی اطلاعات به عنوان فرایندی گام به گام
فصل 6: رویکرد رفتاری به جستجوی اطلاعات
فصل 7: رویکردی یکپارچه به جستجوی اطلاعات
فصل 8: جستجوی اطلاعات و طراحی سیستم‌های بازیابی اطلاعات
فصل 9: خودکارآمدی در جستجوی اطلاعات
فصل 10: جستجوی اطلاعات در برابر شبه اطلاعات و ضداطلاعات
فصل 11: باور پذیری اطلاعات: از تعریف تا واقعیت
فصل 12: ارزیابی اطلاعات با رویکرد دیالکتیک
فصل 13: زمینه‌های پژوهشی جدید جستجوی اطلاعات
فهرست منابع
واژه‌نامه انگلیسی - فارسی
واژه‌نامه فارسی - انگلیسی
نمایه