معرفی و دانلود کتاب اصول جامعه شناسی اقتصادی

معرفی کتاب اصول جامعه شناسی اقتصادی

کتاب اصول جامعه شناسی اقتصادی نوشته‌ی ریچارد سوئدبرگ، دستاوردهای اصلی مربوط به جامعه شناسی اقتصادی را بر مبنای مطالعات صورت گرفته در دوران کلاسیک و معاصر بازخوانی می‌کند.

از ویژگی‌های اصلی کتاب اصول جامعه‌شناسی اقتصادی (Principles of Economic Sociology)، توجه ویژه آن به نقش بنیادین منافع در حل کردن مسائل اقتصادی است. تنوع و گستردگی مطالب این اثر در کنار بررسی نسبتاً وسیع مراجع مرتبط با این علم از نقاط قوت آن است. مسائل جامعه‌شناسی اقتصادی یکی از منابع مطالعاتی مهم استادان و دانشجویان علاقه‌مند به مطالعات و پژوهش‌های بین رشته‌ای در زمینه‌های اقتصاد و جامعه‌شناسی می‌باشد و همچنین برای دانش آموختگان علوم سیاسی و پژوهشگران جامعه‌شناسی سیاسی هم منبع اطلاعاتی بسیار مهمی است.

تعریف جامعه‌شناسی اقتصادی را می‌توان به طور خلاصه، کاربرد روش جامعه‌شناسی در پدیده‌های اقتصادی و به منظور توصیف این پدیده‌ها بیان کرد. جامعه‌شناسی اقتصادی، بسیاری از وظایف و اهداف اقتصاد را مطرح می‌کند. با این وجود در یک موضوع با اقتصاد رایج اختلاف عمیقی دارد که شامل توجه مستقیم و زیاد آن به نقشی است که روابط اجتماعی و نهاد‌های اجتماعی در اقتصاد ایفا می‌کنند. زندگی در جامعه به معنای ارتباط با انسان‌های دیگر و شرکت در نهاد‌های اجتماعی آن‌ها است و این موضوع عمیقاً فعالیت‌های اقتصادی تمامی فعالان در این عرصه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

تاثیر آن به‌ گونه‌ای است که فعالیت‌های اقتصادی فردی را به اندازه فعالیت‌های گروهی متاثر می‌کند. موضوع اصلی جامعه‌شناسی اقتصادی را الگوهای تعامل اجتماعی و نهاد‌هایی تشکیل می‌دهد که مردم آن‌ها را به‌ وجود آورده‌اند و در جهت برقراری زندگی بهتر و سود بیشتر، به‌ کار می‌برند. به‌ عنوان مثال در نظریه بازی، هیچ انسان اقتصادی تنها، در جامعه‌شناسی وجود ندارد و چنین ویژگی‌‌ای فقط مخصوص افرادی است که با همدیگر در فعالیت‌هایشان تعامل دارند تا منافع خود را بشناسند.

دو هدف اصلی ریچارد سوئدبرگ (Richard Swedberg) در نگارش این کتاب، یعنی معرفی چشم‌اندازی جدید در جامعه‌شناسی اقتصادی و ارائه مفاهیم، عقاید و یافته‌های اصلی آن است. دیدگاه جدیدی که مایل به معرفی آن است بر این موضوع تاکید دارد که جامعه‌شناسی اقتصادی نباید منحصرا به بررسی تاثیر روابط اجتماعی بر کنش‌های اقتصادی بپردازد (که در حال حاضر دغدغه اصلی آن است) بلکه باید منافع را نیز در نظر بگیرد و به‌ طور کلی تلاش بر این باشد که این تحلیل‌ها را در سطح منافع پی بگیرد، در همان جهتی که «وبر» در کتاب اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری به‌ کار برد. در واقع بررسی مشهور وبر را می‌توان به عنوان الگو و راهنمایی برای چگونگی شروع جامعه‌شناسی اقتصادی تلقی کرد. ممکن است فردی با مشخص کردن منافع افراد (به گفته وبر، منافع مذهبی و اقتصادی) شروع به انجام کاری کند و سپس به مطالعه نیروهای اجتماعی تاثیرگذار بر این منافع و نتایج حاصل از آن بپردازد. بررسی کتاب مذکور، این تحلیل را دقیق‌تر و همچنین واقع‌بینانه‌تر خواهد کرد.

کتاب اصول جامعه‌شناسی اقتصادی متشکل از 12 فصل است که در فصل‌های 1 و 2 «ادبیات کلاسیک در جامعه‌شناسی اقتصادی» و «جامعه‌شناسی اقتصادی معاصر» - به مطالعات عمده صورت گرفته و به هر دوی جامعه‌شناسی اقتصادی کلاسیک و معاصر پرداخته شده است. در فصل 3 و 4 که شامل «سازمان اقتصادی» و «شرکت‌ها» می‌شود، به این بحث پرداخته شده که غالب زندگی اقتصادی می‌تواند از منظر سازمان اقتصادی دیده شود و اینکه چطور افراد، نهادها و اهداف مادی، به هم مرتبط شده یا از یکدیگر تفکیک می‌شوند. فصل سوم به موضوعی می‌پردازد که در آن اقتصاد در مقیاسی بزرگ، از حوزه‌های صنعتی گرفته تا جهانی‌ شدن، سازمان یافته است.

فصل 5 «رویکردهای اقتصادی و جامعه‌شناسی در بازار»، نظریات متفاوت در مورد بازارها را مورد بررسی قرار می‌دهد و فصل 6، «سیر تاریخی بازارها»، به دنبال اضافه کردن مواردی به وضعیت موجود جامعه‌شناسی بازارها است. در فصل 7، «سیاست و اقتصاد»، به این بحث پرداخته شده که شما نیازمند جامعه‌شناسی اقتصادی در موضوع سیاست هستید این بحث با فصل 8، «قانون و اقتصاد»، تکمیل می‌شود که در آن به این بحث پرداخته‌ شده که جامعه‌شناسان اقتصادی، نقش قانون را در زندگی نادیده گرفته‌اند و اینکه این بی‌توجهی باید تصحیح شود.

در فصل 9 با عنوان «فرهنگ و توسعه اقتصادی» و فصل 10 با عنوان «فرهنگ، اعتماد و مصرف» مورد بحث قرار می‌گیرد. فصل 11 با عنوان «جنسیت و اقتصاد» بیان می‌کند با اینکه مطالب بسیاری در این خصوص توسط محققین در شاخه‌های مختلف علوم اجتماعی ارائه شده، اما در جامعه‌شناسی اقتصادی کنونی جنسیت نادیده گرفته شده است. در فصل آخر با عنوان «معضل گربه و سوالات دیگر برای جامعه‌شناسان اقتصادی» چهار موضوع مهم ارائه شده است که باید بحث بیشتری پیرامون آن‌ها انجام شود.

در بخشی از کتاب اصول جامعه‌شناسی اقتصادی می‌خوانیم:

جامعه‌شناسی اقتصادی در دهه 1970 کم‌ و بیش ناپدید شد. با این وجود، در اوایل دهه 1980 مطالعاتی به عمل آمد که نشان‌دهنده وقوع اتفاقات جدیدی در این زمینه بود (White 1981b; Stinchcombe 1983; Baker 1984; Coleman 1984). با انتشار یک مقاله نظری در سال 1985 توسط مارک گرانووتر با عنوان «کنش اقتصادی و ساختار اجتماعی: مشکل درهم‌تنیدگی» ایده‌های جدیدی مطرح شد. گرانووتر در همان سال در انجمن جامعه‌شناسی آمریکا سخنرانی داشت که موضوع بحث وی درباره نیاز به «جامعه‌شناسی اقتصادی جدید» بود. همچنین، جنبش جدید وی به سرعت مشهور شد.

دلیل اینکه چگونه جامعه‌شناسی اقتصادی، پس از چند دهه بی‌توجهی، به‌طور ناگهانی در اواسط دهه 1980 دوباره مطرح شد، هنوز کاملا روشن نیست. احتمالا عوامل متعددی در درون و خارج از زمینه جامعه‌شناسی، نقش‌آفرینی می‌کردند. در اوایل دهه 1980، با روی کار آمدن ریگان و تاچر، ایدئولوژی نئولیبرال جدیدی محبوبیت پیدا کرد که اقتصاد و اقتصاددانان را در مرکز توجه جامعه قرار داد.

اقتصاددانان نیز در اواسط دهه 1980 شروع به ترسیم دوباره مرزهای سنتی بین اقتصاد و جامعه‌شناسی کردند (ما اقتصاد را تحلیل می‌کنیم و شما جامعه را). تحولات اساسی مذکور در حوزه‌هایی بود که جامعه‌شناسان سنتی آن را قلمرو خود می‌دانستند. همچنین در طول این دوره بود که آثار افرادی چون گری بیکر، اولیور ویلیامسون و نویسندگانی از این دست، مورد توجه جامعه‌شناسان قرار گرفت. آنچه که در این دوره اتفاق افتاد، این بود که جامعه‌شناسان نیز با در نظر گرفتن موضوعات اقتصادی در تحلیل‌های خود، در برابر عملکرد اقتصاد‌دانان، مقابله به مثل نمودند. در نهایت، شکست جامعه‌شناسی اقتصادی پارسونی برای ایجاد جایگاهی برای خود، همراه با افول جامعه‌شناسی صنعتی در دهه 1970 و انحلال مکتب مارکسیسم در دهه 1980، خلائی را در جامعه‌شناسی آمریکا به وجود آورده بود که کار را برای ظهور جامعه‌شناسی اقتصادی جدید آسان‌تر می‌کرد. 1) موضوعاتی که در حال حاضر در جامعه‌شناسی اقتصادی نادیده گرفته می‌شوند، در حالی‌که باید جزیی از آن باشند، 2) چگونگی رسیدگی به موضوع بازتابندگی در جامعه‌شناسی اقتصادی 3) مزایا و معایب استفاده از مفهوم منفعت در جامعه‌شناسی اقتصادی و 4) اینکه جامعه‌شناسی اقتصادی چه نقشی را می‌تواند به عنوان علمی برای سیاست‌گذاری، ایفا نماید. نکته اصلی نظری در این کتاب، لزوم توجه به منافع و روابط اجتماعی است که به اختصار بیان شده و مورد بحث قرار می‌گیرد. در این بررسی‌ها، روش‌هایی برای تخلیص و جلوگیری از تکرار مکررات پیشنهاد شده است.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه مترجم
پیش‌گفتار
فصل اول: نظریه‌های کلاسیک در جامعه‌شناسی اقتصادی
نقش منافع در تحلیل اجتماعی
جامعه‌شناسی اقتصادی کلاسیک و پیشینیان آن
الکسی دو توکویل
کارل مارکس
ماکس وبر
امیل دورکیم
گئورگ زیمل
پس از آثار کلاسیک
ژوزف شومپیتر
کارل پولانی
تالکوت پارسونز
خلاصه
فصل دوم: جامعه‌شناسی اقتصادی معاصر
جامعه‌شناسی اقتصادی جدید
مارک گرانووتر و مقوله «درهم‌تنیدگی»
نوآوری اول: به‌ کارگیری جامعه‌شناسی ساختاری و شبکه‌ها
نوآوری دوم: استفاده از نظریه سازمان
نوآوری سوم: استفاده از جامعه‌شناسی فرهنگی
نوآوری چهارم: ایجاد روشی تاریخی و تطبیقی در جامعه‌شناسی اقتصادی
نوآوری پنجم: جیمز کلمن و جامعه‌شناسی منفعت‌ محور
پیشرفت‌های اخیر جامعه‌شناسی اقتصادی در اروپا
خلاصه
فصل سوم: سازمان اقتصادی
رویکرد سازمان اجتماعی اقتصاد
سرمایه‌داری
حوزه‌های صنعتی
جهانی‌شدن
خلاصه
فصل چهارم: شرکت‌ها
نظریه‌های اقتصادی شرکت‌ها
اقتصاد سازمانی
تحلیل هزینه مبادلاتی
نظریه نمایندگی
دیدگاه‌های دیگر در خصوص اقتصاد سازمانی
واکنش‌های جامعه‌شناسان نسبت به اقتصاد سازمانی
نظریه‌های جامعه‌شناسی در مورد شرکت‌ها
ماکس وبر
جامعه‌شناسی صنعتی و جامعه‌شناسی کار
نظریه‌های سازمانی و جامعه‌شناسی شرکت‌ها
خلاصه
فصل پنجم: رویکردهای اقتصادی و جامعه‌شناسی به بازارها
اقتصاد دانان در بازار- از دیدگاه جامعه‌شناسی
بازار در اقتصاد سیاسی کلاسیک (از آدام اسمیت تا مارکس)
انقلاب مارژینالیستی: ایجاد مفهوم مدرن بازار
مکتب اتریش: بازار به‌عنوان یک فرآیند
نقد کینز از دیدگاه جریان اصلی بازارها
سازمان صنعتی و مفهوم ساختار بازار
پیشرفت‌های پس از جنگ در تحقیقات بازارها
حضور جامعه‌شناسان در بازارها
نظریه وبر در مورد بازارها
نظر هاریسون وایت در مورد بازار: مدل W (y)
بازارها به مثابه شبکه‌ها
بازارها به‌عنوان بخشی از میدان‌ها (بوردیو و دیگران)
قیمت‌ها و شکل‌گیری قیمت
خلاصه
فصل ششم: سیر تاریخی بازارها
نقطه شروع: بازارهای واقعی در طول تاریخ
بازارهای خارجی
بازارهای داخلی
بازارهایی برای بازرگانان (نمایشگاه اروپایی‌ها)
بازارهای ملی
بازارهای عقلانی اولیه
بازارهای انبوه مدرن
بازارهای بین‌المللی
پول و بازارهای سرمایه
بازارهای کار
خلاصه
فصل هفتم: سیاست و اقتصاد
دولت و نقش آن در اقتصاد
دولت در اقتصاد: دیدگاه اقتصاد دانان
موضوع دولت و اقتصاد در انتخاب عمومی و اقتصاد نهادی جدید
دولت در اقتصاد: دیدگاه جامعه‌شناسان کلاسیک
جامعه‌شناسی اقتصادی جدید در خصوص دولت و اقتصاد
جامعه‌شناسی مالی
پیشگام: بحران در دولت مالیاتی
جامعه‌شناسی مالی ماکس وبر
جامعه‌شناسی مالی امروزی
دولت هدایتگر اقتصاد
خلاصه
فصل هشتم: قانون و اقتصاد
درباره قانون و اقتصاد
نهادن مبنای حقوقی برای سرمایه‌داری مدرن: عرف تجاری
سازمان‌های قانونی مهم و کلیدی
تحقیقات کنونی در زمینه جامعه‌شناسی اقتصادی
قانون و اقتصاد
خلاصه
فصل نهم: فرهنگ و توسعه اقتصادی
نظریه فرهنگ و اقتصاد
رویکرد ارزش‌ها در فرهنگ؛ رابطه ارزش‌ها با هنجارها
فرهنگ و توسعه اقتصادی
فرهنگ اقتصادی آمریکا در اوایل قرن نوزدهم (توکوویل)
فرهنگ، مذهب و اصول رفتار اقتصادی (وبر)
فرهنگ اقتصادی و مدرن‌سازی
خلاصه
فصل دهم: فرهنگ، اعتماد و مصرف
فرهنگ و اقتصاد در جامعه‌شناسی مدرن
فرهنگ و اعتماد در جامعه‌شناسی اقتصادی معاصر
فرهنگ مادی و مصرف
خلاصه
فصل یازدهم: جنسیت و اقتصاد
خانوار، جنسیت و اقتصاد - از منظر منفعت خانواده
زنان، کار و دستمزد - از منظر منفعت زنان
عواطف و اقتصاد
خلاصه
فصل دوازدهم: معضل گربه و مسائل دیگر برای جامعه‌شناسان اقتصاد
مسئله شماره 1: موضوع منافذ ساختاری در جامعه‌شناسی اقتصادی
مسئله شماره 2: مفهوم منفعت و نقش آن در جامعه‌شناسی اقتصادی
موضوع شماره 3: نقش عینیت و بازتابندگی در جامعه‌شناسی اقتصادی
موضوع شماره 4: آیا جامعه‌شناسی اقتصادی باید به مثابه علم سیاست‌گذاری باشد؟
مراجع
نمایه‌ها