معرفی و دانلود کتاب از گوشه خانقاه تا اورنگ پادشاه (مروری بر تاریخ ایران در دوران پادشاهی صفوی)

معرفی کتاب از گوشه خانقاه تا اورنگ پادشاه (مروری بر تاریخ ایران در دوران پادشاهی صفوی)

کتاب از گوشه خانقاه تا اورنگ پادشاه (مروری بر تاریخ ایران در دوران پادشاهی صفوی) نوشته‌ی اکبر احمدی، رویدادهای تاریخی دوره‌ی صفویان را برای کودکان و نوجوانان گروه سنی "ج" و "د" شرح می‌دهد.

این اثر شامل دو بخش با عناوین "در گوشه‌ی خانقاه" و "بر اورنگ پادشاه" است. در بخش اول شما علاوه بر آشنایی با مشایخ طریقت صفوی، از عملکردها، جسارت‌ها و از خود گذشتگی‌های رهبران و پیروان طریقت صفوی اطلاع می‌یابید و به مراحل تدریجی آماده‌سازی نهضت صفوی برای دستیابی به قدرت و بنیان‌گذاری پادشاهی در ایران پی می‌برید.

در بخش دوم نیز حین آشنایی با پادشاهان سلسله‌ی صفوی، شخصیت و اقدامات آن‌ها در دوران حکومتشان، خواهید فهمید که چگونه پادشاهان پر قدرت و دانا، ایران را به اوج شکوه و شکوفایی رساندند و پادشاهان ناشایست و هوس‌باز حاصل تلاش دیگران را نابود کردند و مردم را با ظلم و ستم مورد آزار قرار دادند.

دوران صفوی یکی از با اهمیت‌ترین دوره‌های تاریخی ایران به حساب می‌آید، زیرا با گذشت 9 قرن از نابودی پادشاهی ساسانی بار دیگر یک حکومت متمرکز ایرانی موفق شد بر سرزمین ایران زمان ساسانی فرمانروایی کند. پس از اسلام، حکومت‌های ایرانی متعددی مثل صفاریان، سامانیان، طاهریان، زیاریان، آل بویه و سربداران فرمانروایی کردند، اما هیچ یک قادر نبودند سراسر ایران را تحت پوشش خود قرار دهند و در تمام مناطق جغرافیایی ایران یکپارچگی به وجود آورند.

در آغاز حکومت صفوی، در قلمروی ایران تعداد پادشاهان و مدعیان سلطنت به سیزده تن می‌رسید و در این اوضاع بود که خاندان صفوی، نهضت سیاسی و مذهبی خود را برای به دست گرفتن حکومت و تغییر مذهب ایران از تسنن به تشیع شروع نمودند و موفق شدند برای مدت طولانی مشروعیت اجتماعی خود را حفظ نمایند. این کار بزرگ به همت شیخ صفی الدین اردبیلی بنیان‌گذاری شد و سرانجام توسط شاه اسماعیل صفوی به تحقق پیوست و نتایج زیر را در برداشت:

- ایجاد وحدت ملی بر مبنای اعتقادات تشیع پویا
- ایجاد حکومت متمرکز و احیای وحدت سرزمینی
- تشکیل نیروی قزلباش و محافظت کشور در برابر دشمنان در شرق و غرب.

در نهایت حکومت صفوی توانست از ایرانیان ملتی دوباره مستقل، خود محور، قدرتمند و مورد احترام خلق کند به طوری که مرز‌های ایران در زمان پادشاهی شاه عباس اول، پنجمین پادشاه دوران صفوی، با مرزهای امپراتوری ساسانی برابر بود.

در بخشی از کتاب از گوشه خانقاه تا اورنگ پادشاه می‌خوانیم:

شاه تهماسب صفوی در هنگام مرگ 9 فرزند پسر داشت که هفت پسر از مادران چرکسی و گرجی و دو پسر از مادران ترکمن به نام محمد خدابنده و اسماعیل بودند. تعیین جانشین برای شاه تهماسب مساله‌ای سخت بود زیرا هیچ یک از دو شاهزاده‌ی ترکمن مناسب فرمانروایی نبودند. محمد خدابنده بینایی ضعیفی داشت و تقریباً کور به حساب می‌آمد و اسماعیل هم شروع خوبی در زندگی سیاسی نداشت. او در سال 954 ق به حکومت شیروان منصوب شد و عملیات متعدد و پیروزمندانه‌ای علیه عثمانی‌ها در قفقاز و آناتولی شرقی انجام داد و در سال 963 ق به حکومت خراسان منصوب شد. ولی پس از گذراندن چند ماه در هرات ناگهان دستگیر شد و به زندان قهقهه که مخصوص زندانیان سیاسی خطرناک بود منتقل شد. به هر علت اسماعیل تقریباً بیست سال در زندان به سر برده بود.

پسر سوم شاه تهماسب حیدر بود که مادرش یک کنیز گرجی بود و برخی از افراد ذی نفوذ آرزوی بر تخت نشاندن او را داشتند و از لطمه زدن به اسماعیل ترسی نداشتند. در سال 983 ق قزلباش‌ها به دو دسته تقسیم شده بودند. یک دسته از حیدر میرزا با مادر گرجی و دسته‌ی دیگر از اسماعیل میرزا با مادر ترکمن پشتیبانی می‌کردند. هنگامی که شاه تهماسب زنده بود اختلاف نظرهای موجود بین قزلباش‌ها آشکار نبود اما هنگامی که وی بیمار گشت موضوع جانشینی مورد بحث درباریان شد.

فهرست مطالب کتاب

بخش اول: در گوشه خانقاه
مقدمه
1) شکل‌گیری و گسترش طریقت صفوی
شیخ صفی الدین اردبیلی (650 تا 735 ق)
شیخ صدرالدین (735 تا 793 ق)
2) اعلان تشیع و قدرت اقتصادی
خواجه علی (793 تا 830 ق)
شیخ ابراهیم (830 تا 851 ق)
3) قدرت نظامی و ظهور تمایلات حکومتی
سلطان جنید (851 تا 860 ق)
سلطان حیدر (860 تا 893 ق)
سلطان علی (893 تا 900 ق)
4) پایه‌های قدرت نظامی و اعتقادی
قدرت نظامی قزلباش
قدرت اعتقادی صفوی
بخش دوم: بر اورنگ پادشاه
مقدمه
1) تاسیس و تثبیت حکومت
شاه اسماعیل اول (907 - 930 ق)
شاه تهماسب اول: (930 - 982 ق)
2) قدرت نمایی دربار
شاه اسماعیل دوم: (984 - 985 ق)
سلطان محمد شاه (985 - 996 ق)
3) شکوه و اوج قدرت
شاه عباس اول (996 - 1038 ق)
4) شکوه دست نیافتنی
شاه صفی (1038 تا 1052 ق)
شاه عباس دوم (1052 - 1077 ق)
5) زوال و سرنگونی
شاه سلیمان (شاه صفی دوم) (1077 تا 1105 ق)
شاه سلطان حسین (1105 تا 1135 ق)
6) فروپاشی و نابودی
واپسین تلاش‌های صفویان
مراجع