معرفی و دانلود کتاب ارزیابی نیازهای اطلاعاتی: ابزارها، فنون و مفاهیم در عصر اینترنت

معرفی کتاب ارزیابی نیازهای اطلاعاتی: ابزارها، فنون و مفاهیم در عصر اینترنت

کتاب ارزیابی نیازهای اطلاعاتی: ابزارها، فنون و مفاهیم در عصر اینترنت نوشته‌ی دیوید نیکلاس، به مسائل مربوط به ارزیابی نیازهای اطلاعاتی و مفاهیم و راهبردهای آن با تأکید بر اطلاعات الکترونیکی و تحت وب می‌پردازد.

کتاب ارزیابی نیازهای اطلاعاتی ابزارها، فنون و مفاهیم در عصر اینترنت ( Assessing information needs: tools techniques and concepts for the internet age, second ed) روشی نظام‌مند برای شناسایی، ارزیابی و مقایسه نیازهای اطلاعاتی است. هدف این راهنما، فراهم آوردن اطلاعاتی استاندارد و با کیفیتی بالاست که در طراحی، ارزیابی و بررسی نظام‌های اطلاع‌‌رسانی از قبیل اینترنت، کتابخانه‌ها، اپک‌ها و خدمات تجاری پیوسته نیز به کار می‌رود. از این اثر برای آموزش دوره‌های کارشناسی ارشد و دکترا نیز می‌توان استفاده کرد.

دیوید نیکلاس (David Nicholas)، مدیر گروه اطلاع‌شناسی در دانشگاه سیتی و نیز مدیر گروه تحقیقات اینترنت است. پژوهش فعلی وی درباره‌ی تأثیر اینترنت بر گروه‌های خاص و نیز تحلیل پیشینه استفاده از وب است. علوم اطلاعات، علوم رسانه‌ای، تحلیل نیازهای اطلاعاتی و کتابسنجی از دیگر علایق علمی وی است.

نویسنده معتقد است که در هزاره جدید، نظام اطلاع‌رسانی اینترنت، نیازهای اطلاعاتی را به بالاترین حد خود خواهد رساند. "گذرنامه‌های اطلاعاتی" موجود که سفر به فضای مجازی را میسر می‌سازد، زمینه‌ی برخی خوش‌بینی‌ها را بوجود آورده است. با این حال، بدون ارزیابی نیازهای اطلاعاتی تک‌تک افراد، این وسایل راه به جایی نخواهد برد. بدون این گذرنامه‌ها یا ابزارهای مشابه دیگر، مطمئناً آینده اطلاعاتی جامعه به خطر خواهد افتاد.

در بخشی از کتاب ارزیابی نیازهای اطلاعاتی ابزارها، فنون و مفاهیم در عصر اینترنت می‌خوانیم:

افراد همیشه نسبت به نیازهای اطلاعاتی‌شان آگاهی ندارند. آن‌ها نمی‌دانند که یک جای خالی اطلاعاتی در ذهن‌شان وجود دارد. نمی‌دانند اطلاعاتی وجود دارد که می‌تواند به آن‌ها کمک کند. آن‌ها نمی‌دانند که اطلاعات جدید، دانش قبلی‌شان را منسوخ می‌کند و در نتیجه، احساس نیاز به اطلاعات جدید پیدا نمی‌کنند. نیاز اطلاعاتی فقط وقتی که در معرض اطلاعات مرتبط قرار می‌گیرد، آشکار می‌شود. به اینگونه نیازها " نیازهای خاموش یا ناشناخته" گفته می‌شود. به این مورد در مثال زیر توجه کنید:

فردی برای گرفتن فتوکپی به مغازه می‌رود. هنگامی که در صف ایستاده است مکالمه بین دو نفر راجع به برنامه تلویزیونی شب گذشته درباره " کنگر فرنگی" را می‌شنود. فرد مورد بحث که علاقه زیادی به خوردن کنگر فرنگی دارد با اشتیاق به صحبت‌های آن‌ها گوش می‌دهد. برنامه تلویزیونی مدعی است که این گونه سبزیجات مواد شیمیایی فراوانی دارد، چون در مناطقی که این گونه سبزیجات رشد می‌کنند باران کمی ‌می‌بارد و در هنگام شستشو آب نمی‌تواند بین گلبرگ‌های آن که بسیار به هم پیچیده هستند، نفوذ کند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار مترجم
مقدمه
بخش اول: دلایل ارزیابی نیازهای اطلاعاتی
نیاز چندانی به ارزیابی نیازهای اطلاعاتی نیست
اطلاع رسانی، حرفه‌ای نظام مدار
مهارت‌های ارتباطی ضعیف و برخوردهای تنگ نظرانه و خصومت آمیز
هزینه بالای گردآوری داده‌ها
فقدان چارچوب مشترک مورد قبول و قابل درک تحلیلی
فقدان روش واحد یا آسان گردآوری داده‌ها
هزینه رایانه‌ای کردن
مسؤولیت و نظارت مالی
رقابت و رفع محدودیت
مراجعات مکرر کاربران
اینترنت و جامعه اطلاعاتی
بخش دوم: ماهیت نیازهای اطلاعاتی
تعریف کاربردی نیازهای اطلاعاتی
نیازهای اطلاعاتی خاموش
نیازهای اطلاعاتی اظهار نشده
خواسته‌های اطلاعاتی
تقاضاهای اطلاعاتی
استفاده / ‌مصرف اطلاعات
کاربر یا بازیگر اطلاعاتی
بخش سوم: چارچوب ارزیابی نیازهای اطلاعاتی
موضوع
تعداد موضوعات مورد علاقه
اخص بودن یا عمق موضوعات مورد علاقه
موانع خاص کردن موضوع
کلی گویی موضوعات درخواست شده
ابهام در بیان موضوع
مسأله ترجمه کلید واژه‌های کاربر به زبان نظام اطلاع رسانی
کارکرد (استفادۀ کاربردی از اطلاعات)
کارکرد یافتن اطلاعات واقعی
کارکرد آگاهی رسانی جاری
کارکرد پژوهشی
کارکرد اطلاعات مختصر یا زمینه‌ای
کارکرد اطلاعات محرک
ماهیت
سطح عقلانی/ سطح پیچیدگی
دیدگاه
مکاتب فکری
تمایلات سیاسی
رویکردهای مثبت یا منفی
جهت گیری‌های موضوعی خاص
کمیت
کیفیت/ اعتبار
تاریخ/ روزآمدی
سرعت تحویل
مکان
موضوع
تمایز قائل شدن بین افراد دانشگاهی و حرفه‌ای
تسلط زبانی
پردازش و بسته بندی
مرور کلی مباحث
بخش چهارم: عوامل دخیل در برآوردن نیاز اطلاعاتی
شغل/ حرفه
کشور/ فرهنگ
شخصیت
سطح آگاهی/ آموزشی
جنسیت
سن
زمان
دستیابی
منابع/ هزینه‌ها
اضافه بار اطلاعاتی
بخش پنجم: گردآوری داده‌ها
مصاحبه‌ها
مصاحبه چهره به چهره و عمقی بازپاسخ
نحوه انجام مصاحبه عمقی بازپاسخ
ثبت و ضبط مصاحبه
انواع دیگر مصاحبه‌ها
مصاحبه‌های گروهی (گروه‌های متمرکز)
پرسشنامه‌ها
مشاهده
یادداشت برداری
تحلیل سوابق تراکنشی
جذابیت‌های تحلیل سوابق تراکنشی
محدودیت‌های تحلیل سوابق تراکنشی
سنجش‌های تحلیل سوابق تراکنشی
تحلیل سوابق استفاده از وب
فایل‌های سوابق استفاده از وب
تحلیل‌های استنادی
مزیت‌های تحلیل استنادی
معایب تحلیل استنادی
انواع اصلی تحلیل استنادی
کهنگی اطلاعات
تحلیل موضوعات
تحلیل شکل منابع اطلاعاتی
تحلیل کشور و زبان
فهرست‌های رتبه بندی شده
آمارهای امانت کتابخانه
نتیجه‌گیری
کتابنامه