معرفی و دانلود کتاب صوتی منشا آگاهی در فروپاشی ذهن دوساحتی

معرفی کتاب صوتی منشا آگاهی در فروپاشی ذهن دوساحتی

کتاب صوتی منشا آگاهی در فروپاشی ذهن دوساحتی اثری علمی - فلسفی‌ به قلم جولین جینز است که در پاسخ به پرسش‌های عمده‌ای نگاشته شده که پیرامون موضوع آگاهی انسانی وجود دارند. صاحب‌نظرانْ کتاب جینز را از حیث اثرگذاری بر جامعه‌ی علمی، قابل مقایسه با کتاب منشأ انواع داروین می‌دانند. گفتنی‌ست که اثر مذکور پس از انتشار، فینالیست جایزه کتاب ملی در سال 1978 شد.

درباره کتاب صوتی منشا آگاهی در فروپاشی ذهن دوساحتی:

آنچه فیلسوفانِ ذهن «مسئله‌ی آگاهی» می‌خوانند، به زعم بسیاری از فیلسوفانِ علم، آخرین پرسش بزرگ بشر است که تاکنون بی‌جواب مانده است. و این از بسیاری جهات حیرت‌انگیز و حتی طنزآمیز است. زیرا در جهان هیچ‌چیز از آگاهی، به ما نزدیک‌تر نیست. چنانکه حتی نمی‌توانیم میان خود و آگاهی‌مان تفاوتی اساسی قائل باشیم. با این حال، درباره‌ی چیستی آن، بسیار بسیار کمتر می‌دانیم، تا مثلاً درباره‌ی منشأ کائنات! با این همه، مسئله‌ی آگاهی هر اندازه هم که بغرنج و پیچیده باشد، انسان را از تکاپو برای پاسخ گفتن بدان باز نمی‌دارد. چنانچه تا همین امروز، افراد و مکاتب گوناگونی ادعای ارائه‌ی پاسخ‌های مناسب به سوال‌های اساسی پیرامون موضوع آگاهی را داشته‌اند.

پیش از ادامه‌ی بحث اما لازم است قدری بر سر خود پرسش یا مسئله‌ی مذکور درنگ کنیم. اینکه ماهیت آگاهی (و خودآگاهی) بر ما نامعین است، دقیقاً یعنی چه؟ در پاسخ، خیلی خلاصه، چنین می‌توان گفت: آنچه ما ادراک می‌کنیم، یا درباره‌ی خودمان است و یا در باب جهان. نتیجه‌ی شق اول خودآگاهی، و محصول شق دوم، آگاهی است. چگونگی پدیداری این هر دو فرایند، بدون توسل به توجیهات متافیزیکی، امری بی‌نهایت دشوار می‌نماید. پرسش، به زبان فلسفی، چنین است: «ابژه‌ چگونه و تحت چه فرایندی به سوژه بدل می‌شود؟» در پاسخْ تبیین‌های گوناگونی ارائه شده؛ از جمله تبیین‌های فیزیکالیستی و حتی کوانتومی. با این همه، تمام این تلاش‌ها لااقل در صورت‌بندی فعلی‌شان، نابسنده به نظر می‌رسند.

جولین جینز اما در کتاب منشا آگاهی در فروپاشی ذهن دوساحتی (The Origin of Consciousness in the Breakdown of the Bicameral Mind) پاسخی دیگرگونه به مسئله‌ی آگاهی داده است. او در تبیین آگاهی انسانی، به تاریخی بس دور و دراز رجوع کرده و در تحقیق جذاب خود، پای نیکان چندهزارساله‌‌مان را به میان کشیده است.

جینز معتقد است که آگاهی در شکل مرسوم و مورد بحث، امری اساساً انسانی است و بر خلاف تصورات رایج، حاصل فرایندهای تکاملی بنیادین نیست. او در کتاب خود که از سه بخش کلی تشکیل شده، نشان می‌دهد که انسان‌ها در عصر پیشاتاریخ، عموماً بر اساس توهمات شنیداری خود دست به کنش می‌زدند. این توهمات در نظر آنان، خصلتی قدسی و آن‌جهانی داشت. پس از آن اما به مرور انسان قادر به تمایز نهادن میان امر واقعی و امر تخیلی/وهمی شد و این‌چنین ذهنی دوساحتی پدید آمد که نتیجه‌‌ی درازمدت آن آگاهی و خودآگاهی پیچیده‌ی انسان امروزی‌‌ست.

شرح مختصر فوق البته بسیاری از نکات مهم را ناگفته باقی می‌گذارد. زیرا موضوع مورد بحث و روش جولین جینز در پژوهش در باب این موضوع، بسیار گسترده‌تر از آن است که در چند سطر بتوان حتی چکیده‌ای از آن را ارائه داد. به همین خاطر، در همین نقطه بحث در باب کتاب منشا آگاهی در فروپاشی ذهن دوساحتی را به پایان می‌بریم و از شما دعوت می‌کنیم که شخصاً شنونده‌‌ی مطالب موجود در آن باشید.

نکوداشت‌های کتاب صوتی منشا آگاهی در فروپاشی ذهن دوساحتی:

- عنوان آکادمیکِ اثر نباید شما را بترساند. کتاب منشا آگاهی در فروپاشی ذهن دوساحتی نثری روشن و محتوایی همه‌فهم دارد. (The New York Times)
- ممکن است ابتدا از برخی فرضیات جولین جینز حیرت‌زده شویم، اما به هر حال آنها را تا آخر دنبال خواهیم کرد. (The New Yorker)

کتاب صوتی منشا آگاهی در فروپاشی ذهن دوساحتی مناسب چه کسانی است؟

علاقه‌مندان به مباحث علمی و فلسفیِ مربوط به ذهن و آگاهی، احتمالاً پاسخ بسیاری از پرسش‌های خود را در کتاب منشا آگاهی در فروپاشی ذهن دوساحتی خواهند یافت.

با جولین جینز بیشتر آشنا شویم:

جولین جینز (Julian Jaynes) روانشناس آمریکایی بود که نزدیک به سه دهه در دانشگاه پرینستون به تدریس پرداخت. نگاهی گذرا به فهرست مقالات و کتاب‌های منتتشرشده از او، نشان می‌دهد که دغدغه‌ی خاطر اصلی وی در طول سال‌ها فعالیت فکری، حل معمای آگاهی بوده است. کتاب «منشا آگاهی در فروپاشی ذهن دوساحتی» که با عنوان «خاستگاه آگاهی در فروپاشی ذهن دو جایگاهی» نیز به فارسی ترجمه شده، نمایانگر مهم‌ترین تلاش وی در جهت ارائه‌ی پاسخی همه‌جانبه به پرسش بزرگِ چیستی آگاهی است.

در بخشی از کتاب صوتی منشا آگاهی در فروپاشی ذهن دوساحتی می‌شنویم:

آگاهی غالباً نه تنها لازم نیست، بلکه ممکن است زیان‌آور هم باشد. نوازنده پیانو ما اگر یک‌دفعه در خلال نواختن مجموعه‌ای از آرپژهای دشوار از انگشت‌هایش آگاه شود، دیگر نمی‌تواد بنوازد. نیژینسکی در جایی می‌گوید هنگامی که مشغول رقص است، مثل این است که در جایگاه ارکستر است و به خودش نگاه می‌کند. او از همه حرکات آگاه نیست، بلکه از این آگاه است که چگونه به نظر دیگران می‌آید. دونده‌ی دوِ سرعت ممکن است از موقعیت خود نسبت به دیگر دونده‌های مسابقه آگاه باشد، ولی مسلماً از اینکه یک پا را جلو پای دیگر می‌گذارد آگاه نیست. این آگاهی ممکن است سبب زمین خوردن او شود، و هر کس مانند من برای سرگرمی تنیس بازی می‌کند، می‌داند آگاهی از اینکه سرویس‌ها خراب شده‌اند و آگاهی از اینکه در دو سرویس متوالی مرتکب خطا شده، انسان را چقدر عصبانی می‌کند.

فهرست مطالب کتاب صوتی