معرفی و دانلود کتاب صوتی جامعه‌شناسی چشم‌ و هم‌چشمی

معرفی کتاب صوتی جامعه‌شناسی چشم‌ و هم‌چشمی

کتاب صوتی جامعه‌شناسی چشم‌ و هم‌چشمی، اثر فرشاد قوشچی، درباره‌ی پدیده ناهنجار چشم و همچشمی است که در میان بیشتر مردم جامعه چه مرد، چه زن وجود دارد به طوری که آن‌ها را مجبور می‌کند پیوسته خود و زندگی‌شان را با دیگران مقایسه کنند.

این کتاب چشم‌ و هم‌چشمی را در چندین بعد مانند تقلید در نوع آرایش و ظاهر، گذران اوقات فراغت، مد و برند، شیوه تحصیلات و... بررسی می‌کند. چشم‌ و هم‌چشمی در چند دهه اخیر در ایران رشد چشمگیری داشته است. این خصوصیت ناپسند انسانی در روش زندگی و رفتار در ایران از اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی شروع شد و به سرعت رشد کرد و شکاف طبقاتی نیز از همین دوره در اجتماع به وجود آمد. در این دوره لذت و کام‌جویی از زندگی تبدیل به یک خواسته قطعی شده و این لذت بدون داشتن کالاهای مصرفی و شرایط زیست آرمانی کم و بیش غیر ممکن بود.

امروزه در طبقه متوسط و مرفه جامعه، تحصیلات و امکانات و وضع معیشتی، نوعی از زندگی لذت‌جویانه همراه با تقلید را پدید آورده و خانواده‌های این طبقه سعی می‌کنند که خود را از دیگران متفاوت‌تر نشان دهند. این وضعیت را می‌توان چشم و هم‌چشمی مدرن نامید. عواملی از قبیل: بهبود معیشت، توسعه پدیده شهرنشینی، مهاجرت و مسافرت به خارج از کشور، پیشرفت وضعیت اقتصادی، رشد سریع انواع رسانه‌ها و نیز توسعه صنعت مد و برند، الگوبرداری از سلبریتی‌ها، روش زندگی همراه با لذت در اجتماع یا همان چشم و هم‌چشمی مدرن را با سرعت زیادی رواج داده است.

در جامعه امروزی انسان‌ها به آرایش کردن خود بسیار علاقه‌مندند تا بتوانند خود را به‌ گونه‌ای دیگر نمایش دهند. آن‌ها خانه، اتومبیل و چهره‌هایشان را می‌آرایند. بی‌شک زیبایی و آراستگی امری پسندیده است. اما آن زیبایی که آسایش، آرامش و امنیت روانی و جسمی را از هم می‌پاشد و حسادت، حرص و طمع انسان‌ها را افزایش می‌دهد نیز امری پسندیده است؟ زندگی رویدادی ساده، بدون هرگونه احتیاج به تکلف و تفاخر است، سادگی عین آراستگی است.

در بخشی از کتاب صوتی جامعه‌شناسی چشم‌ و هم‌چشمی می‌‌شنویم:

زیبایی از جمله مفاهیمی است که انسان‌ها همواره در زندگی خود با آن مواجه هستند اما هر آینه تعریف و معیار مشخصی برای این واژه نیافته‌اند. به عبارت دیگر، زیبایی مسئله‌ای نسبی است که به طور قطع نمی‌توان راجع به آن اظهارنظر کرد و تا حدودی شرح و تعریفش تابع سلیقه‌ی افراد است. گرایش به زیبایی بین تمام افراد دنیا مشترک می‌باشد. همچنین باید یادآور شد که همواره ملاک و معیار زیبایی در نقاط مختلف جهان و در هر دوره‌ی تاریخی متفاوت بوده و در گذر زمان تغییرهای زیادی کرده است. به عنوان مثال حداقل در ایران این تفاوت‌ها در یک دوره‌ی زمانی صد ساله بسیار چشمگیر است. در دوران قاجار معیار زیبایی خانم‌ها، صفاتی از قبیل پوست سفید، چشمان بادامی و مشکی، موهای بلند و مجعد، ابروهای پیوسته و لب‌های نازک بود که باید به همه‌ی این‌ها اندامی نسبتاً فربه و چاق را هم اضافه کرد.

امروزه به لطف شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی، عکس‌های زیادی از زنان عصر قاجار به ویژه زنان و سوگلی‌های ناصرالدین‌شاه در دسترس است. ناصرالدین‌شاه علاقه‌ی مفرطی به عکاسی داشت و بسیاری از آن عکس‌ها را شخص او گرفته است. با معیارهای امروز هیچ‌کدام از این زنان زیبا نبوده‌اند و اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم از ملاک‌های زیبایی امروزی برخوردار نیستند. مشهورترین همسر و سوگلی ناصرالدین‌شاه، انیس‌الدوله است که با معیارهای کنونی فردی چاق و با صورتی فاقد هرگونه جذابیت به نظر می‌آید.

با فرا رسیدن قرن بیستم میلادی و همگام با تغییر و تحولات عمده در سبک زندگی انسان‌ها، بعضی از ویژگی‌ها و شاخصه‌های بدن و شکل ظاهری آدم‌ها اهمیت خاصی پیدا کرد. به عبارت دیگر تحولاتی مانند مدرنیته، صنعتی شدن، حاکمیت فرهنگ مصرف و فردگرایی موجب توجه بیشتر به بدن شده است. اکنون وضع بدن در جامعه‌ی مصرفی، تضمین کننده‌ی نوعی علاقه‌ی تجاری، آرایشی و نمایشی به آن است. در چنین جامعه‌ای بدن باید متناسب، جوان و لاغر نگه داشته شود. رژیم غذایی در برنامه‌ی روزانه به منزله‌ی حکومت بر بدن تلقی می‌گردد و همچنین راهکارهای جامعه‌ی مدرن و مصرف‌گرا در حفظ سلامت و زیبایی لازمه‌ی تشکیل یک زندگی خوب و راحت در نظر گرفته می‌شود.

در جامعه‌ی امروز که مصرف‌گرایی از مهم‌ترین مشخصه‌های آن است، نشانه‌هایی را که موجب تمایز و تشخیص افراد از یکدیگر می‌شود؛ باید در فرهنگ مصرف جست‌وجو نمود و چون این فرهنگ بر مؤلفه‌های ظاهری و دیداری استوار است بنابراین برخی از آن‌ها در مدیریت بر بدن قابل مشاهده است. فرد هویت و ظاهر خود را از بدن می‌گیرد. بدنْ دیگر پدیده‌ای غیرقابل تفکیک از انسان نیست، ‌بلکه به مانند نوعی ثروت، خصوصیت یا حتی یک خودِ دیگر مطرح می‌شود. در عصر حاضر که زنان هنوز در معرض نگاه‌های کنجکاو و خیره‌ی دیگران‌اند و قضاوت در مورد آن‌ها بسیار بیشتر از مردان بر مبنای ظاهرشان صورت می‌گیرد، به ناچار آن‌ها به دنبال موازنه‌ی قدرت در مناسبات خانوادگی و اجتماعی خود بر پایه‌ی هویت بدنی هستند.

فهرست مطالب کتاب صوتی